3^ο Δελτίο Γεωργικών Προειδοποιήσεων ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας της βαμβακοκαλλιέργειας της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών

1. ΣΤΟΧΟΙ

Στόχος του Δελτίου είναι η έγκαιρη ενημέρωση των παραγωγών για την εξέλιξη της βαμβακοκαλλιέργειας και την αποτελεσματική φυτοπροστασία των βαμβακοφυτειών τους.

2. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Οι γενικευμένες βροχοπτώσεις στο διάστημα 17 έως και 21 Ιουνίου και η πτώση θερμοκρασίας που τις συνόδευσε, επιδείνωσε την μικρή αρχική οψίμηση της καλλιέργειας. Η άνοδος των θερμοκρασιών που ξεκίνησε στις 5 Ιουλίου (μέγιστες θερμοκρασίες 34-36ο C)  και διαρκεί μέχρι σήμερα, ισορρόπησε σε ένα βαθμό την προαναφερθείσα οψίμηση, που περιορίστηκε, τελικά, σε μία εβδομάδα περίπου. Οι βροχοπτώσεις που προαναφέρθηκαν, έντονες κατά τόπους, ήταν αρκετές για να διατηρήσουν την απαιτούμενη εδαφική υγρασία  μέχρι και τις 10-12 Ιουλίου, οπότε και ξεκίνησαν τα πρώτα ποτίσματα στα εξωχώραφα και προοδευτικά γενικεύονται. Τα πρώτα λουλούδια, έκαναν την εμφάνισή τους από τις 6-7 Ιουλίου, στις πρώιμες περιοχές. Σαφής είναι η καθυστέρηση της καλλιέργειας στις πλημμυρισμένες περιοχές, που σπάρθηκαν αργά.

Τις τελευταίες μέρες του Ιουνίου έγινε από πολλούς παραγωγούς η εφαρμογή της δεύτερης δόσης του βασικού λιπάσματος, στο τελευταίο σκαλιστήρι. Από αρχές Ιουλίου άρχισαν και οι πρώτες εφαρμογές των ανασχετικών, στα χωράφια που εμφανίζουν ιστορικό έντονης ανάπτυξης.

3. ΕΝΤΟΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ

Στις πρώτες μέρες του Ιουλίου, έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες προνύμφες της 1ης γενιάς του πράσινου σκουληκιού. Όπως αναφέραμε στο προηγούμενο δελτίο, ενημερώσαμε έγκαιρα τους βαμβακοπαραγωγούς για την εμφάνιση της γενιάς, καθώς και τη σωστή αντιμετώπισή της. Κάναμε μια μεγάλη εξόρμηση ενημέρωσης, μοιράζοντας το σχετικό φυλλάδιο σε όλα τα βαμβακοπαραγωγικά χωριά και συζητώντας με τους παραγωγούς, προκειμένου να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους, δεδομένης της σε αντίθετη κατεύθυνση δράσης των «αντίρροπων δυνάμεων». Η μεγάλη πλειοψηφία των παραγωγών ακολούθησαν και φέτος τις υποδείξεις μας και απείχαν από χημικούς ψεκασμούς. Η γενιά είχε κάπως εντονότερη, από το συνηθισμένο, παρουσία. Μεγαλύτεροι πληθυσμοί προνυμφών παρατηρήθηκαν στα χωράφια των λίγων παραγωγών που είχαν ψεκάσει για καταπολέμηση της αφίδας και εξολόθρευσαν τα ωφέλιμα έντομα. Τελικά, λίγοι παραγωγοί προχώρησαν σε χημική καταπολέμηση, που σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις δεν ήταν αναγκαία. Η πρώτη γενιά του σκουληκιού ολοκληρώθηκε, πρακτικά, στα μέσα Ιουλίου και  είμαστε σε αναμονή της δεύτερης γενιάς, που εκτιμούμε ότι θα εμφανισθεί στις τελευταίες μέρες του μήνα.  Σε αυτόν τον χρονικό προσδιορισμό, θα βοηθηθούμε και από την παρατήρηση των παγίδων. Παραθέτουμε εδώ, περικοπή από έγγραφό μας του 2010 (7927/30-7-2010), σχετικά με τη σωστή ερμηνεία των παρατηρήσεων των φερομονικών παγίδων.

«…….1) Για να είναι συγκρίσιμα και αξιοποιήσιμα τα στοιχεία τους, πρέπει να εγκαθίστανται κάθε χρόνο στην ίδια θέση. Στην ίδια χρονιά, παγίδες που απέχουν λίγα χιλιόμετρα μεταξύ τους, μπορούν να δίνουν διαφορετικό αριθμό συλλήψεων χωρίς να είναι διαφορετική η ένταση της προσβολής στο χωράφι, αλλά για άλλους λόγους (ανάγλυφο του εδάφους, άνεμοι κ.λ.π.). Εμείς  εγκαθιστούμε τις φερομονικές παγίδες του νομού μας στις ίδιες  θέσεις, για περίπου 20 χρόνια.

2) Οι παγίδες μας δίνουν μία πολύ σημαντική βοήθεια για τον χρονικό προσδιορισμό κάθε γενεάς: η προσβολή στο χωράφι αρχίζει 4-5 μέρες μετά την άνοδο των συλλήψεων στις παγίδες και παύει, μία εβδομάδα, περίπου, μετά την πτώση των συλλήψεων.

3) Ο αριθμός των συλλαμβανομένων εντόμων, αποτελεί μία ένδειξη για την ένταση της προσβολής. Δεν υπάρχει, όμως, αξιόπιστη συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των συλλαμβανομένων εντόμων και της έντασης της προσβολής στο χωράφι. Πολλές φορές, άλλοι παράγοντες, όπως πληθυσμοί ωφελίμων, καιρικές συνθήκες (καύσωνας, αποξηραντικοί άνεμοι), επηρεάζουν καθοριστικά αυτή τη συσχέτιση. Εντελώς χαρακτηριστική είναι η περίπτωση και των φετινών συλλήψεων, που ενώ ήταν παρόμοιες με αυτές ετών με συνηθισμένη προσβολή, είχαμε στο χωράφι αυτή την καταστρεπτική  εμφάνιση..….»

Ασήμαντη είναι η παρουσία άλλων εχθρών της βαμβακοκαλλιέργειας. Περιορισμένη εμφάνιση τετρανύχου και ιασσίδων.

4. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ – ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Εν όψει της Β΄ γενιάς του πράσινου σκουληκιού, που αποτελεί και το σημαντικότερο εχθρό της βαμβακοκαλλιέργειας στην περιοχή μας, προετοιμαζόμαστε για την αποτελεσματική ενημέρωση των παραγωγών με την σύνταξη σχετικού φυλλαδίου (το επισυνάπτουμε), το οποίο θα διανείμουμε, σε εκατοντάδες αντίτυπα, στα σημεία συνάθροισης των παραγωγών στα χωριά. Η ενημερωτική μας εξόρμηση, θα περιλαμβάνει και βραδινές ενημερωτικές συναντήσεις με τους βαμβακοκαλλιεργητές.

Σε ό,τι αφορά το χειρισμό της καλλιέργειας, συστήνουμε στους παραγωγούς να φροντίζουν την ισορροπία των βαμβακοφυτειών τους, με τη χρήση των δύο βασικών εργαλείων του ενημερωμένου βαμβακοκαλλιεργητή: του ποτίσματος και των ανασχετικών. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η φάση καρποφορίας της καλλιέργειας, καθιστούν αναγκαία την επαρκή και στην ώρα της άρδευση. Όπου δε, παρά το σωστό πότισμα, περισσεύει τάση για υπερβολική ανάπτυξη, την ανακόπτουμε με εφαρμογή ανασχετικών.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ  ΤΗΣ  Β΄ ΓΕΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΚΟΥΛΗΚΙΟΥ (ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ)

Η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, απευθύνει στους βαμβακοπαραγωγούς του νομού μας την παρακάτω ανακοίνωση:

Φίλοι  βαμβακοπαραγωγοί,

Επί χρόνια σας ενημερώνουμε ότι ένας είναι ο ουσιαστικός εχθρός του βαμβακιού: το πράσινο σκουλήκι, στη γενιά του Αυγούστου. Το πώς θα πάνε, όμως, τα πράγματα σε αυτή την επικίνδυνη γενιά, αν θα την αντιμετωπίσουμε με επιτυχία, δεν εξαρτάται μόνο από το τι θα κάνουμε τον Αύγουστο, αλλά από το τι κάναμε από τη σπορά ως τον Αύγουστο. Κυρίως, από το αν κατανοήσαμε την τεράστια σημασία των ωφελίμων εντόμων στην αντιμετώπισή του και, επομένως, αν τα προστατέψαμε με την αποφυγή των άσκοπων ψεκασμών.

Στην κατεύθυνση αυτή, βάζουμε, κάθε χρόνο, από την αρχή ως στόχο να φθάσουμε στον Αύγουστο χωρίς ψεκασμούς με εντομοκτόνα. Και πράγματι, με τη θετική σας ανταπόκριση, φθάσαμε και φέτος στα τέλη Ιουλίου, με την μεγάλη πλειοψηφία των χωραφιών να μην έχει δεχτεί ψεκασμούς. 

Όσοι αποφύγαμε τους ψεκασμούς και έχουμε, επομένως, διασώσει τα ωφέλιμα έντομα, την πολλή δουλειά την κάναμε. Εξασφαλίσαμε το καλύτερο «φάρμακο» (τα ωφέλιμα έντομα), για την αντιμετώπιση αυτής της επικίνδυνης γενιάς. Αρκεί να μην κάνουμε λάθη, τώρα, στην «τελική ευθεία».Το πολύτιμο αυτό κεφάλαιο, των ωφελίμων εντόμων, πρέπει, τώρα, να το αξιοποιήσουμε σωστά, πρέπει να δουλέψει για μας, προκειμένου να περάσουμε με επιτυχία τη γενιά αυτή, που θα εμφανιστεί τις επόμενες μέρες και θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα Αυγούστου, περίπου.

Πως θα αξιοποιήσουμε τα ωφέλιμα έντομα στην αντιμετώπιση αυτής της επικίνδυνης γενιάς;

Α)  Πρώτα – πρώτα πρέπει να έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η γενιά αυτή διαρκεί 20 μέρες και πρέπει να προσαρμόσουμε αναλόγως τη συμπεριφορά μας, ώστε να διαβούμε με επιτυχία αυτό το δύσκολο διάστημα.

Β) Πρέπει να ξέρουμε, να ξαναθυμηθούμε  τι γίνεται στα χωράφια μας κάθε Αύγουστο, σ΄ αυτή την επικίνδυνη γενιά:

Γίνεται ένας πολύ σημαντικός ανταγωνισμός,  ενός είδους «μάχη».

Στη «μάχη» αυτή, από τη μια μεριά είναι οι πεταλούδες του σκουληκιού που γεννούν τα αυγά τους, απ΄ τα οποία βγαίνουν τα σκουλήκια. Και, δυστυχώς, η κάθε πεταλούδα γεννά έναν πολύ μεγάλο αριθμό αυγών (πάνω από 1000). Από την άλλη μεριά είναι τα ωφέλιμα έντομα, που «τρώνε» αυτά τα αυγά της πεταλούδας και τα μικρά σκουλήκια μόλις βγαίνουν από τα αυγά (πριν μεγαλώσουν). Κάποια ωφέλιμα παρασιτούν (τρώνε) και μεγαλύτερα σκουλήκια, ενώ οι κάμπιες του πράσινου σκουληκιού καννιβαλίζουν, τρώγονται, δηλαδή και μεταξύ τους (οι μεγαλύτερες τρώνε τις μικρότερες).

Γ) Έχοντας επίγνωση αυτής της «μάχης», πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι, να μην πανικοβληθούμε στη θέα των πρώτων σκουληκιών, να μη βιαστούμε να προχωρήσουμε σε ψεκασμούς. Να αδιαφορήσουμε για όσα λένε διάφοροι, για έναρξη ψεκασμών σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, ανεξαρτήτως της κατάστασης στο χωράφι.

Παρακολουθούμε πυκνά τα χωράφια μας και όσο τα ωφέλιμα έντομα υπερισχύουν στην παραπάνω «μάχη» και καταφέρνουν να κρατούν χαμηλά την προσβολή (προλαβαίνουν, δηλαδή, τη «γέννα» των πεταλούδων), δεν έχουμε να κάνουμε τίποτε άλλο από το να περιμένουμε, κερδίζοντας μέρες (από τις 20 δύσκολες μέρες που έχουμε να περάσουμε με το σκουλήκι). Το καλύτερο  (και δωρεάν) φυσικό εντομοκτόνο (τα ωφέλιμα έντομα), δουλεύει για μάς. Αν δούμε ότι τα ωφέλιμα έντομα δεν μπορούν να «τα βγάλουν πέρα» και το σκουλήκι πάει να περισσέψει , τότε και μόνον τότε, πρέπει να ψεκάσουμε με εντομοκτόνα. Για αυτή την ώρα (και ποτέ προληπτικά), κρατάμε και τα εντομοκτόνα που θεωρούμε ότι δίνουν καλύτερα αποτελέσματα. Πότε είναι αυτό το όριο που τα ωφέλιμα δεν μπορούν να ελέγξουν την προσβολή και πρέπει να ψεκάσουμε; Όταν θα βρίσκουμε, κατά μέσο όρο, στο χωράφι μας, περισσότερα από πέντε σκουλήκια στα 100 φυτά, ή, πιο απλά, περισσότερα από ένα σκουλήκια σε κάθε μέτρο βαμβακοφυτείας.

Αν βιαστούμε να ψεκάσουμε, σκοτώνουμε «τους φύλακες του χωραφιού» και, ουσιαστικά, καθαρίζουμε - ετοιμάζουμε τα χωράφια μας για τις πεταλούδες – να γεννήσουν χωρίς ανταγωνισμό τα χίλια αυγά τους. Χάνουμε νωρίς την πολύτιμη βοήθεια των ωφελίμων εντόμων και αντί να προλάβουμε την προσβολή την «φουντώνουμε», με αποτέλεσμα να κάνουμε, τελικά, και πολλούς ψεκασμούς (πολλά έξοδα) και να έχουμε και μεγάλες ζημιές. 

Πως εξελίσσονται, τελικά, τα πράγματα;

1. Σε κανονικές χρονιές, με συνηθισμένους, χαμηλούς πληθυσμούς του σκουληκιού, τα ωφέλιμα έντομα καταφέρνουν να ελέγξουν την προσβολή και  περνάει και ο Αύγουστος χωρίς ψεκασμούς.

2. Αν είναι χρονιά με μεγάλη προσβολή, το πιθανότερο είναι τα ωφέλιμα έντομα να μην μπορέσουν να ελέγξουν μέχρι τέλους την προσβολή και θα χρειαστεί να ψεκάσουμε. Αλλά και σε μια τέτοια χρονιά που δεν μπορεί να βγει αψέκαστη, είναι πολύ σημαντικό να κερδίσουμε, να περάσουμε 3,5,8 μέρες (ανάλογα με το χωράφι και την περιοχή), από τις 20 μέρες αυτής της γενιάς, αξιοποιώντας τη δράση των ωφελίμων εντόμων. Και στη συνέχεια, με έναν ή δύο, το πολύ, ψεκασμούς να «περάσουμε απέναντι».

Ανακεφαλαιώνοντας, για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία την γενιά του Αυγούστου:

A) Φροντίζουμε να έχουμε ισορροπημένα (ψημένα) τα βαμβάκια μας (με σωστό πότισμα και σωστή λίπανση, αν χρειάζεται και με την χρήση των κατάλληλων ανασχετικών - ΠΙΞ κ.λ.π.), ώστε να μην είναι πολύ ελκυστικά για τις πεταλούδες του σκουληκιού.

Β) Όταν εμφανιστούν τα πρώτα σκουλήκια παραμένουμε ψύχραιμοι και παρακολουθούμε συχνά τα χωράφια μας. Αξιοποιούμε τη δράση των ωφελίμων εντόμων και όσο αυτά ελέγχουν την προσβολή, περιμένουμε. Σε ψεκασμό θα προχωρήσουμε μόνο όταν το χωράφι μας φτάσει (αν φθάσει) να έχει, κατά μέσο όρο, περισσότερα από ένα σκουλήκια σε κάθε μέτρο βαμβακοφυτείας.

Στην περίπτωση που κριθεί αναγκαίος και γίνει ο πρώτος ψεκασμός, η παρακολούθηση των φυτειών πρέπει να συνεχίζεται μέχρι την λήξη της γενιάς (20 Αυγούστου, περίπου). Γιατί με τον ψεκασμό αυτόν, τα ωφέλιμα έντομα θα εξοντωθούν και οι πεταλούδες θα γεννούν, όπως προείπαμε,  χωρίς ανταγωνισμό τα αυγά τους. Είναι, συνεπώς, πολύ πιθανό να υπάρξει νέα έξαρση της προσβολής και να χρειαστεί (σε 6-8 μέρες, συνήθως), επανάληψη του ψεκασμού. Σε πολλές περιπτώσεις προκλήθηκαν μεγάλες ζημιές, από καθυστέρηση ή παράλειψη αυτού, του δεύτερου ψεκασμού. Η επανάληψη αυτή είναι περισσότερο πιθανό να χρειαστεί στις περιπτώσεις που ο πρώτος ψεκασμός γίνει σχετικά νωρίς. Σ΄ αυτόν τον δεύτερο ψεκασμό πρέπει να χρησιμοποιηθεί εντομοκτόνο διαφορετικής κατηγορίας δράσης, για την αποφυγή εθισμού (συνηθίσματος).

Αν χρειαστεί και γίνουν ψεκασμοί, οι παραγωγοί πρέπει να χρησιμοποιήσουν εγκεκριμένα για την βαμβακοκαλλιέργεια φυτοφάρμακα, να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία και ασφάλειά τους και να ειδοποιήσουν σχετικά τους μελισσοκόμους, για την απομάκρυνση των κυψελών τους.

Η Διεύθυνσή μας έχει εγκαταστήσει και φέτος (όπως και τα προηγούμενα 20, περίπου, χρόνια) δίκτυο φερομονικών παγίδων. Από την παρακολούθησή του, αλλά κυρίως, με τις επιτόπιες παρατηρήσεις των γεωπόνων μας στα χωράφια, θα διαπιστώνουμε πώς διαμορφώνεται, μέρα με τη μέρα, η κατάσταση. Καλούμε τους παραγωγούς να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία μαζί μας, να ενημερώνονται για την εξέλιξη της προσβολής και να ακολουθούν με εμπιστοσύνη τις υποδείξεις μας.  Όπως γνωρίζουν, μία πολυμελής ομάδα γεωπόνων είναι στη διάθεσή τους.

Περιφερειακή Ενότητα Σερρών

Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής

Τηλέφωνα:  23213 –  55260, 55126, 55207, 55211, 55213, 55187.