Στις 22.12.2015 ψηφίστηκε στην ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων με ευρεία πλειοψηφία το σχέδιο νόμου για το σύμφωνο συμβίωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 4356/2015 πρόκειται για μια συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο συμβίωσης) και καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Με άλλα λόγια πρόκειται για την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια και άρα την άρση της προηγούμενης απαγόρευσης για την οποία η χώρα μας καταδικάστηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στις 07.11.2013 έκρινε πως ο νόμος 3719/2008 που τέθηκε σε ισχύ στη χώρα τον Νοέμβριο του 2008 και αφορά τη δυνατότητα σύναψης συμφώνου μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή (άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) και της απαγόρευσης των διακρίσεων για λόγους όπως το φύλο (άρθρο 14 ΕΣΔΑ).

Πρόκειται για μια ιστορική ψηφοφορία καθώς για πρώτη φορά αναγνωρίζονται οι ομόφυλες σχέσεις και γίνεται ένα βήμα προς ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που εξασφαλίζει τον σεβασμό της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Το σύμφωνο συμβίωσης είναι μια συμβολαιογραφική πράξη που αναγνωρίζει νομικά τη σχέση των ομόφυλων και ρυθμίζει ζητήματα απέναντι στο κράτος (όπως κληρονομικά). Ο θεσμός είναι πλήρως διακριτός από τον γάμο και δεν περιλαμβάνει το δικαίωμα της από κοινού υιοθεσίας. Συνεπώς πρόκειται για ένα συντηρητικό κείμενο συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εξάλλου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο οριοθέτησε το πεδίο εφαρμογής της προσφυγής των προσφευγόντων. Συγκεκριμένα το Ελληνικό κράτος δεν καταγγέλθηκε για μια θετική του υποχρέωση δηλαδή την γενική και αόριστη υποχρέωσή του να παρέχει ένας είδος νομικής αναγνώρισης για τα ομόφυλα ζευγάρια κατά το εσωτερικό δίκαιο αλλά για τον διαχωρισμό που θεσπίστηκε με τον νόμο 3719/2008. Με άλλα λόγια ο νέος νόμος έρχεται να διορθώσει παλαιότερο νόμο.

Η ψηφοφορία προκάλεσε ένταση και δίχασε την ελληνική κοινωνία κι αυτό αποτυπώθηκε στη ψήφο των Βουλευτών. Επί της αρχής το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε από 194 Βουλευτές, το καταψήφισαν 55 ενώ 51 Βουλευτές απουσίαζαν. Στο Νομό Σερρών υπέρ του συμφώνου ψήφισαν η Α. Σταμπουλή (ΣΥΡΙΖΑ) και ο Μ. Τζελέπης (Δημοκρατική Συμπαράταξη), κατά ψήφισαν η Μ. Κόλλια – Τσαρουχά (ΑΝΕΛ) και η Φ. Αραμπατζή (ΝΔ) ενώ απουσίαζαν ο Κ. Καραμανλής (ΝΔ) και ο Α. Μεγαλομύστακας (Ένωση Κεντρώων).

Στις ημέρες που ακολούθησαν προσπάθησα να βρω δηλώσεις των Σερραίων βουλευτών σχετικά με τη ψήφο ή την απουσία τους κι αυτό γιατί θεώρησα πως η επιχειρηματολογία ενός Βουλευτή δεν περιορίζεται σε ζητήματα δημοσιονομικού ενδιαφέροντος. Διάβασα δελτία τύπου, βρήκα διάφορες αναρτήσεις τους στα κοινωνικά δίκτυα – για τις εκλογές, τα κάλαντα, τη γαλοπούλα, το χιόνι αλλά δεν διάβασα κάτι για τη θέση τους απέναντι στο σύμφωνο συμβίωσης. Ως Σερραία πολίτης και ψηφοφόρος δικαιούμαι να γνωρίζω το σκεπτικό της ψήφου του εκλεγμένου μου αντιπροσώπου. Της κάθε ψήφου. Θεωρώ σχεδόν προσβλητική την επιλογή του Βουλευτή να με ενημερώσει επιλεκτικά – για παράδειγμα για τις βοσκήσιμες γαίες – και όχι για ένα ζήτημα που έρχεται να διορθώσει την καταδίκη της χώρας για παραβίαση της αρχής της ισότητας καθώς ο σεξουαλικός προσανατολισμός, κατά το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως αυτό αποτυπώνεται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δεν συνιστά απαγορευμένο κριτήριο διαφοροποίησης. Ειδικά από Βουλευτές που μόλις το καλοκαίρι ήταν ένθερμοι υποστηρικτές της καμπάνιας «Μένουμε Ευρώπη» - εκτός κι αν πιστεύουν σε μια Ευρώπη ως νομισματική ένωση κι όχι ως χώρο κοινών αξιών και στόχων. Βεβαίως, ανεξάρτητα από τη ψήφο, αναγνωρίζω το θάρρος της παρουσίας στη Βουλή τη διάρκεια της ψηφοφορίας.

Η Ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε σύγχιση. Ενώ στη κοινοβουλευτική μας δημοκρατία οι νόμοι αναφέρονται σε άτομα κι όχι πιστούς, ο κύριος όγκος της επιχειρηματολογίας, όπως έγινε αντιληπτό στο ζήτημα αυτό, γίνεται με αναφορές στο δίκαιο ως θρησκευτικό στοιχείο παρά ως νομικός όρος. Επειδή δεν θα ήθελα να αδικήσω τους Βουλευτές μας και να προβώ σε αυθαίρετα συμπεράσματα θα εκτιμούσα μια δημόσια τοποθέτηση για το σκεπτικό της ψήφου τους γιατί στο τέλος, ανεξάρτητα από την προσωπική μου άποψη για οποιοδήποτε θέμα, αυτό που ψάχνω στην όποια απόφαση είναι το επιχείρημα.

*Η Βίκη Ελευθεριάδου είναι απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης (Αθήνα) με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Λονδίνο).