Συγγραφείς: Βασίλης Αράπογλου, Κώστας Γκούνης, Δήμητρα Σιατίτσα και Δήμητρα Σουλελέ

Η παρούσα έρευνα έχει στόχο, πρώτον, να αποτυπώσει τις πολλαπλές διαδρομές μέσω των οποίων κοινωνικά ευάλωτες ομάδες εξωθούνται  από αθέατες και συγκαλυμμένες σε ορατές και επώδυνες συνθήκες φτώχειας, οι οποίες περιλαμβάνουν και την έλλειψη στοιχειώδους στέγης· δεύτερον, να εξετάσει τη δυνατότητα προώθησης ολοκληρωμένων στεγαστικών παρεμβάσεων, μέτρων πρόληψης και κοινωνικής ένταξης.   

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης την περίοδο 2010-2013 υπήρξε σημαντική αύξηση στον ορατό πληθυσμό των αστέγων, οι οποίοι βρήκαν προσωρινή ανακούφιση σε διάφορα υπνωτήρια και υπηρεσίες άμεσης κοινωνικής βοήθειας. Με την κατακόρυφη αύξηση των προσφυγικών ροών το 2015 οι ανάγκες άμεσης υποδοχής ξεπερνούν κατά πολύ τις υπάρχουσες υποδομές με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που κοιμούνται σε δημόσιους χώρους. Επιπλέον, η αύξηση της στεγαστικής επισφάλειας στον φτωχό πληθυσμό είναι πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα και δημιουργεί ζήτηση για ολοκληρωμένη υποστήριξη, στην οποία το σύστημα φροντίδας ανταποκρίνεται με αποσπασματικό τρόπο μεταφέροντας ευθύνες, χωρίς πόρους, στην κοινωνία των πολιτών.

Από τη μελέτη περίπτωσης διαπιστώθηκε ότι οι βραχυπρόθεσμες λύσεις αναπαράγουν την αβεβαιότητα και την αστάθεια στις πρακτικές επιβίωσης των αστέγων, με συνεχείς μετακινήσεις ανάμεσα σε διαφορετικές μορφές στεγαστικής επισφάλειας. Βασικά εμπόδια  για την πρόσβαση σε ασφαλή κατοικία αποτελούν η βραχεία διάρκεια της στεγαστικής υποστήριξης, η απουσία στεγαστικών επιδομάτων και κατάλληλων κοινωνικών διαμερισμάτων, η απώλεια ή η αδυναμία εξεύρεσης  εργασίας,  οι ασφυκτικοί περιορισμοί για την έκδοση άδειας εργασίας, η αδυναμία κάλυψης των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης, οι κοινωνικές διακρίσεις μέσα σε ιδιωτικές και δημόσιες υπηρεσίες και ο διάχυτος ρατσισμός στους δημόσιους χώρους.  

Για τον απεγκλωβισμό από ένα υπόδειγμα κοινωνικής πολιτικής που θέτει σε εκκρεμότητα τις ζωές των ανθρώπων και των τόπων στις πόλεις είναι απαραίτητος ο σχεδιασμός ενός συστήματος υποστηριζόμενης κατοικίας πάνω σε δημοκρατικές αρχές. Εστιασμένες χωρικές παρεμβάσεις για την αναβάθμιση του στεγαστικού αποθέματος και των κοινοτικών υπηρεσιών, και υλοποίηση υποστηρικτικών δράσεων μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας, με την ουσιαστική συμμετοχή, πέραν των ήδη εμπλεκόμενων φορέων, και των μεταναστευτικών κοινοτήτων, θα μπορούσαν να διαμορφώσουν εναλλακτικά τοπία φροντίδας στην πόλη, παρέχοντας πρωτίστως ένα σταθερό πλαίσιο για μικρές αλλά ουσιαστικές αλλαγές.

Περισσότερες πληροφορίες                                                                                                                                                      για το Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ

Το Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ αποτελεί έναν χώρο έρευνας και δράσης που απευθύνεται στους εργαζομένους, στην ακαδημαϊκή κοινότητα, στους φορείς χάραξης πολιτικής και στο σύνολο των πολιτών. Στόχος του είναι να προσφέρει επιστημονικά τεκμηριωμένες αναλύσεις για μια σειρά κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων που βρίσκονται στο επίκεντρο της τρέχουσας συγκυρίας και που έχουν άμεση σχέση με τα συμφέροντα του κόσμου της εργασίας. Το Παρατηρητήριο είναι σημείο συνάντησης και δημιουργικού διαλόγου πληθώρας ερευνητών, με απώτερο στόχο την ανάδειξη διαστάσεων των σύγχρονων οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων που έχουν ιδιαίτερη αξία για την οπτική των εργαζομένων και των συνδικάτων. Παράλληλα, η ερευνητική του δραστηριότητα εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια καταγραφής πολιτικών που δύνανται να συνεισφέρουν με ουσιαστικό τρόπο στην επίλυση των σημαντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει στην τρέχουσα περίοδο ο κόσμος της εργασίας.

Η δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς τομείς: α) στην οικονομία και την ανάπτυξη, β) στο κοινωνικό κράτος και το μέλλον της εργασίας και γ) στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σε περιβάλλον δημοκρατίας και ισότητας. Ο πρώτος τομέας αφορά τα αίτια και τις επιπτώσεις της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, τις σύγχρονες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο δημόσιος τομέας και η δημοσιονομική πολιτική στην Ελλάδα, καθώς και τις αλλαγές που είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθούν στο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας. Ο δεύτερος τομέας αναφέρεται στην ασκούμενη κοινωνική πολιτική, στα ζητήματα της φτώχειας και των ανισοτήτων, στις εργασιακές σχέσεις και στο θεσμικό πλαίσιο των αγορών εργασίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην ανάλυση της τρέχουσας συγκυρίας και στην αποδόμηση που επιχειρείται σε μια σειρά δικαιωμάτων και κατακτήσεων των εργαζομένων. Τέλος, ο τρίτος τομέας επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν την εκπαίδευση και την κατάρτιση των εργαζομένων, τις ποιοτικές και ποσοτικές διαστάσεις της ανεργίας, τον κοινωνικό αποκλεισμό και το ρατσισμό που βιώνει σημαντική μερίδα των εργαζομένων και των ανέργων στη χώρα.

Είναι προφανές ότι οι τρεις προαναφερθέντες τομείς έχουν επικαλύψεις μεταξύ τους. Μέσα από τα κείμενά του το Παρατηρητήριο επιδιώκει να αναδείξει αυτές τις επικαλύψεις και να φέρει στην επιφάνεια τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την πολύπλευρη ανάλυση των σύγχρονων οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων. Στο πλαίσιο της προσπάθειας που επιχειρείται, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η κατάθεση παρατηρήσεων, προτάσεων αλλά και εναλλακτικών προσεγγίσεων από όσους και όσες επιθυμούν να συνεισφέρουν στην ερευνητική δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου.

Για περισσότερες πληροφορίες

Φαίη  Αθουσάκη,

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2108202257                                                                                                                                                                                           e-mail: f.athousaki@inegsee.gr