Γράφει ο Γιάννης Δέτσης
Σύμβουλος Στρατηγικής & Επικοινωνίας

Μπορεί τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας  (24-26 Μαΐου, για λογαριασμό του ΣΚΑΪ και της «Καθημερινής», Πηγή: «Η Καθημερινή» 5/6/2016, «Απαισιόδοξοι 8 στους 10 Έλληνες») να ήταν αναμενόμενα ως προς την ποσοτική τους διάσταση, είναι όμως εξαιρετικά ενδιαφέροντα όσον αφορά την ποιοτική τους ανάλυση και ερμηνεία.

Οι αριθμοί αποτυπώνουν εύγλωττα την απαισιοδοξία της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών: το 74% των Ελλήνων εκτιμά πως τα οικονομικά του νοικοκυριού του θα επιδεινωθούν το επόμενο διάστημα, ενώ πάνω από 8 στους 10 θεωρούν πως τα πράγματα κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση. Ανάμεσά τους μόνο το 2,5% θεωρεί πως τα μέτρα θα πλήξουν τους «έχοντες και κατέχοντες», ενώ η πλειονότητα των ερωτώμενων (57%) εκτιμά ότι τα νέα μέτρα θα πλήξουν περισσότερο τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να αναλύσουμε τα ευρήματα και τα εντοπίσουμε τα μηνύματα αυτής της έρευνας. Είναι σαφές ότι οι «απογοητευμένοι» από τις τελευταίες ενέργειες (μέτρα, υπερταμείο) της Κυβέρνησης είναι κυρίως τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα.Τι μπορεί αυτό να σημαίνει για τη δυναμική των κομμάτων;

·         Καταρχάς, από τη στιγμή που φαίνεται ότι έχει «κολλήσει» εδώ και τρεις μήνες στις δημοσκοπήσεις, η ΝΔ δεν αποτελεί για αυτούς λύση. Η δημοσκοπική της διαφορά διευρύνεται λόγω πτώσης Σύριζα και όχι ανόδου της ίδιας.

·         Oι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι είναιμάλλον στάσιμοι και προβληματισμένοι, ενώ σίγουρα εκφράζουν στοιχεία ευρωσκεπτικισμού. Παρά ταύτα, δείχνει να μην τους αγγίζει ούτε η ρητορική ΛΑΕ, Πλεύσης, Χρυσής Αυγής και ΚΚΕ. Άλλωστε τα κόμματα αυτά καταγράφουν κάποια μικρή αύξηση δημοσκοπικών δυνάμεων η οποία όμως είναι μικρή σε σχέση με τις «απώλειες» του Σύριζα ενώ επιπλέον στις τελευταίες μετρήσεις δείχνουν στάσιμα.

·         Όσον αφορά τα αυτοπροσδιοριζόμενα ως φιλοευρωπαϊκά κόμματα (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων), έχουν αντίστοιχα σημειώσει οριακή απώλεια δυνάμεων.

Με αυτά τα δεδομένα, βλέπουμε να δημιουργείται μια κατάσταση δυναμικής στασιμότητας κυρίως στα ασθενέστερα στρώματα, που δεν βρίσκουν έκφραση σε ακραίες λύσεις ή/και σε μεταρρυθμιστικές προτάσεις, ενώ παρακολουθούν τις εξελίξεις, «εγκαταλείποντας» τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να βρίσκουνεναλλακτικό χώρο έκφρασης.

Το σκηνικό δείχνει να είναι ιδανικό για την ανάπτυξη ενός κεντροαριστερού πόλου, αλλά η πολυδιάσπαση και η αναιμική εκπροσώπηση του χώρου εμποδίζουν εδώ και καιρό αυτή τη δυναμική να βρει συγκεκριμένη έκφραση.

Στη σημερινή συγκυρία το «task» της ΝΔ είναι δύσκολο, καθώς προϋποθέτει επανασύνδεση με τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, κάτι πουσημαίνει ότι χρειάζεταινα διανύσει πολύ μεγάλη διαδρομή για να τα προσεγγίσει. Κι ενώ η λογική της ψήφου που δίνεται στον δεύτερο απλά για να φύγει ο πρώτος(«ο Τσίπρας») έχει λειτουργήσει στο παρελθόν, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα λειτουργήσει τώρα, ιδίως όσο η ΝΔ παραμένει αποκομμένη από την κοινωνία, και με κάποια στελέχη της απλώς να ποντάρουν στην λογική του ώριμου φρούτου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, τέλος,είναι λογικό ναμετακινηθεί και να επαναπροσδιορίσει το στίγμα του στον πολιτικό χάρτη, καθώς με την τωρινή του θέση καταγράφει μόνο απώλειες. Πιθανές διαδρομές δείχνουν να είναι οι εξής δύο: 1) μετακίνηση προς τοΚέντρο, με στόχο να εκπροσωπήσει άμεσα τον χώρο μιας προοδευτικής κεντροαριστερής σοβαρής και κοινωνικά ευαίσθητης πρότασης, τάση η οποία σήμερα φαίνεται να μην βρίσκει εκφραστή στο πολιτικό σύστημα. 2) μετακίνηση προς τον ευρωσκεπτικισμό, με στόχο να εκφράσει σοβαρά και συγκροτημένα μια πρόταση, όταν το Grexit δεν θα είναι απειλή αλλά φυσική συνέχεια...Η πρώτη διαδρομή απαιτεί άμεσα ενέργειες, στίγμα και πρόσωπα να την υλοποιήσουν. Η δεύτερη ίσως είναι πιο κοντά στο DNA του ΣΥΡΙΖΑ, περιέχει όμως περισσότερο ρίσκο, καθώς η ενδεχόμενη έξαρση του κοινωνικού θυμού στην παρατεταμένη πίεση, δε θα είναι ελεγχόμενη.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε ένα κομβικό σημείο. Η διαχείριση της κλιμακούμενης δυσαρέσκειας και έντασης δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, παρά μόνο αν βρεθεί σύντομα εναλλακτική πρόταση πολιτικής έκφρασης. Με άλλα λόγια ένας αποτελεσματικός διαχειριστής απαισιοδοξίας.