Τους τέσσερις κεντρικούς άξονες της μεταρρυθμιστικής παρέμβασης για τον εκσυγχρονισμό και την αναμόρφωση του συνολικού θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω του νέου «Καλλικράτη», παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης, σε ομιλία του χτες, στην Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δημοκρατία και τη Χρηστή Διακυβέρνηση, στο Στρασβούργο.

Ειδικότερα ο κ. Σκουρλέτης, παρουσιάζοντας τους πυλώνες των αλλαγών, τους προσδιόρισε ως εξής:

Α) Αναπροσδιορισμός της κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης και του κράτους / Επανεξέταση του θεσμού των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων / Κατηγοριοποίηση – τυπολογία Δήμων

Β) Εκλογικό σύστημα / Σύστημα διοίκησης ΟΤΑ/ Νομικά πρόσωπα ΟΤΑ/ Καταστατική θέση των αιρετών / Θεσμοί κοινωνικής συμμετοχής και ελέγχου

Γ) Οικονομικά των ΟΤΑ

Δ) Αναπτυξιακή Πολιτική ΟΤΑ

Η ομιλία του κ. Σκουρλέτη, στο Στρασβούργο, έγινε στο πλαίσιο της εκπρόσώπησης της Ελλάδας στις εργασίες της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δημοκρατία και τη Χρηστή Διακυβέρνηση (CDDG).

Μπαίνουμε στην επόμενη φάση για την προώθηση των αλλαγών

Στην εισήγησή του στην Επιτροπή, ο κ. Σκουρλέτης εστίασε στη δρομολογημένη αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στους λόγους που επιβάλλουν αλλαγές του υφιστάμενου προγράμματος «Καλλικράτης», αλλά και στην συνολική ανάγκη προάσπισης και διεύρυνσης του δημοκρατικού κεκτημένου στην Ευρώπη. Μετά την ομιλία του και σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, ακολούθησε συζήτηση στην Επιτροπή, όπου υποβλήθηκαν ερωτήσεις στον Υπουργό Εσωτερικών.

Η συζήτηση στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει ήδη από το καλοκαίρι του 2016, τόνισε ο κ. Σκουρλέτης παρουσιάζοντας το διάλογο για τις αλλαγές στο Καλλικράτη, με έναν δομημένο, θεσμικά κατοχυρωμένο, διάλογο ανάμεσα στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ Βαθμού, τους εργαζόμενους, επιστήμονες και υπηρεσιακά στελέχη των αρμόδιων Διευθύνσεων του Υπουργείου Εσωτερικών.

Η σχετική διαβούλευση ολοκληρώθηκε μετά από αρκετούς μήνες και αποτυπώθηκε σε ένα κείμενο 445 σελίδων στο οποίο συγκεντρώσαμε παρατηρήσεις κοινής αποδοχής, συμφωνίες, διαφωνίες, διαφορετικές οπτικές γωνίες, κοινές ερμηνείες. Πρόκειται για ένα πολύτιμο βοήθημα, για την επόμενη φάση της διαδικασίας, αυτή της επεξεργασίας των προτάσεών μας, της διαβούλευσης επί αυτών και της τελικής διαμόρφωσης της νομοθετικής μας πρότασης.»

Αναφορικά με τις στοχεύσεις της αναθεώρησης, ο Υπουργός Εσωτερικών σημείωσε ότι «η μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία της κυβέρνησής μας φιλοδοξεί να αποτελέσει τη ριζοσπαστική ανασύνταξη του χώρου της αυτοδιοίκησης. Ο δρόμος της υπέρβασης του σκληρού μηχανισμού της επιτροπείας, που ορίζεται από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας και η επιστροφή στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, προϋποθέτουν διαρθρωτικές μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις που να επαναθεμελιώνουν τη Δημοκρατική συγκρότηση της Αυτοδιοίκησης, τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο της».

Ο κ. Σκουρλέτης αναφέρθηκε επίσης στο σημαντικό έργο της Τεχνικής Βοήθειας του Συμβουλίου της Ευρώπης προς την Ελλάδα, για την Θεσμική Ενίσχυση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Μιλώντας στην Επιτροπή, ο Υπουργός Εσωτερικών επεσήμανε καταρχήν, ότι «αποτελεί ιστορική πρόκληση τόσο για τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς όσο κυρίως για τους Λαούς της Ευρώπης η απάντηση στην διευρυνόμενη αμφισβήτηση του σημερινού πολιτικού και θεσμικού status quo. Μια αμφισβήτηση με υπό διαμόρφωση πολιτικά χαρακτηριστικά που αναπτύσσεται στα όρια των αδιεξόδων του σημερινού πολιτικού και θεσμικού status quo, αδιέξοδα που περιγράφονται από το εύρος και τις κοινωνικές επιπτώσεις της συνεχιζόμενης κρίσης».

Αναφερόμενος στην ανάγκη θεσμικής παρέμβασης στο πεδίο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ανέφερε ότι στην Ελλάδα «υπήρξε μια μονοδιάστατη προσέγγιση στην χωρική αναδιάρθρωση των Δήμων με κριτήριο τη μείωση του αριθμού των μονάδων τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς να δίνεται επαρκής προσοχή στις τοπικές χωρικές, κοινωνικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες. Στις νησιωτικές περιοχές και μειονεκτικές ορεινές περιοχές διαπιστώνονται ιδιαίτερα προβλήματα.

Οι υπερβολικοί περιορισμοί των διαδικασιών εποπτείας και ελέγχου, που επιβλήθηκαν ως αποτέλεσμα της κρίσης, υπονόμευσαν σημαντικά την ελευθερία των μονάδων τοπικής αυτοδιοίκησης. Παράγοντας που συνέβαλλε στη γραφειοκρατία ήταν η ασαφής κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων τοπικής αυτοδιοίκησης και των κεντρικών κρατικών θεσμών.

Οι επιβαλλόμενοι εκτεταμένοι έλεγχοι, η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης για τα καθήκοντα που ανατίθενται στις τοπικές διοικήσεις, οι ασαφείς ευθύνες μεταξύ δημόσιων φορέων σε διάφορα επίπεδα και η αστάθεια των κανονισμών δεν συμβάλλουν στον σταθερό σχεδιασμό της τοπικής ανάπτυξης και στον περιορισμό του αναπτυξιακού δυναμικού των τοπικών κοινοτήτων.»

Ο Υπουργός Εσωτερικών πρόσθεσε ότι «η δική μας επιλογή είναι η Δημοκρατία της ανάπτυξης και της διάχυσης της οικονομικής ευμάρειας. Της κοινωνικής συμμετοχής, της εξέλιξης των πνευματικών αξιών και των αρχών της διαρκούς προόδου για την αναζήτηση του νέου που όλοι έχουμε ανάγκη σε αυτή την, πράγματι, μεταβατική περίοδο, με προκλήσεις που υπερβαίνουν τα σύνορα της Ευρώπης. Στη βάση αυτή, επιθυμούμε μια δυναμική μετεξέλιξη, προκειμένου ο κάθε ευρωπαίος πολίτης να γίνει από «καταναλωτής» Δημοκρατίας, «παραγωγός» Δημοκρατίας.

Κι αυτό, με τη σειρά του, μας οδηγεί στην ανάγκη μιας πρώτης αναθεώρησης του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα. Γιατί, αν η Ευρώπη είναι το «σώμα», η κάθε τοπική κοινωνία είναι το «κύτταρο», στο οποίο οφείλουμε να αποτυπώνουμε – εφόσον κάτι τέτοιο υφίσταται – τη διαρκή μας πρόοδο στο επίπεδο των δομών της κοινωνικής οργάνωσης.

Για τη κυβέρνηση μας, η Αυτοδιοίκηση οφείλει να είναι ένας αυτόνομος θεσμός πολιτικής δημοκρατίας, εντός του ενιαίου πολιτικό-διοικητικού μας συστήματος, με ρόλο εγγυητή των κοινωνικών αγαθών και της δημοκρατικής έκφρασης, με αποκλειστικές αρμοδιότητες στην κλίμακα της τοπικότητας και εγγυημένους δημόσιους πόρους.

Είναι τοπική εξουσία η οποία πρέπει να ενεργεί εκ μέρους των δημοτών της. Πρέπει να έχει έναν αυτόνομο ρόλο διαμόρφωσης της καθημερινής πολιτικής και των προτεραιοτήτων για το χώρο ευθύνης της, ρόλο που θα βασίζεται σε μια καθολική πολιτική αποκέντρωσης, αποφάσεων και πόρων στο εγγύτερο προς τον πολίτη επίπεδο.

Πρέπει να συγκεκριμενοποιούνται και να κατοχυρώνονται νομικά, υλοποιώντας τις συνταγματικές επιταγές, το «τεκμήριο αρμοδιότητας» για τις τοπικές και υπερτοπικές υποθέσεις και οι αρχές:

· της εγγύτητας, με την οποία η διοίκηση ασκείται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πολίτη

· της επικουρικότητας, ως προς την κατανομή διοικητικών αρμοδιοτήτων, όπου η ψηλότερη βαθμίδα της δημόσιας διοίκησης ασκεί μόνο εκείνες τις διοικητικές αρμοδιότητες που η χαμηλότερη βαθμίδα δεν μπορεί να ασκήσει αποτελεσματικά

· της τοπικής αυτονομίας, όπου κάθε επίπεδο αυτοδιοίκησης πρέπει να λειτουργεί με πλήρη αυτοτέλεια»

Στο περιθώριο των εργασιών της Επιτροπής, ο Υπουργός Εσωτερικών συναντήθηκε με τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Thorbjorn Jagland, με τον Ειδικό Εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης για θέματα Ρομά, Valeriu Nicolae και με τη Γενική Διευθύντρια Δημοκρατίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, Snezana Samardzic-Markovic. Συναντήθηκε, επίσης και με τον υφυπουργό Δημόσιας Διοίκησης της Σλοβενίας Δρ Nejc Brezovar.

aftodioikisi.gr