Αφού η Εταιρία "ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΕ" και οι πέριξ αυτής δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις μελέτες και αναλύσεις των σχολών του ΑΠΘ, διότι το αποκαλούν «αναρμόδιο» για να ασχοληθεί επί του θέματος, σας προωθούμε τις απόψεις του Υφηγητή Ινστιτούτου Ορυκτολογίας – Πετρογραφίας Πανεπιστημίου Αμβούργου κ. Αρίκα Κυριάκου.

Και ενώ οι διοικούντες την κακόμοιρη Ελλάδα μας σε συνεργασία με τους …έξωθεν, κατάφεραν να την εντάξουν στις χώρες του τρίτου κόσμου και κάποιοι εκπρόσωποι των Καναδών προσπαθούν να μας πείσουν ότι οι εξορυκτικές δραστηριότητες στις Σκουριές της Κεντρικής Μακεδονίας είναι «επένδυση», δεν έχουμε παρά να σας παραπέμψουμε στην ωμή πραγματικότητα, όπως την παρουσιάζει το περιοδικό “DER SPIEGEL”.

«Το βρώμικο χρυσάφι» (“DER SPIEGEL”, τεύχος 12/17.3.2008, σελ. 74): «Τα κέρδη των κοινοπραξιών πηγαίνουν στα πλούσια βιομηχανικά κράτη. Δηλητήρια και μεταλλευτικάαπορρίμματα παραμένουν στις χώρες (παραγωγής) του τρίτου κόσμου» 

Μέλη επικοινωνίας της

ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ

Αλούρδας Ιωάννης

Σωτηρίου Κωνσταντίνος

Τσουκαλάς Ανδρέας

Σχολιασµός δηλώσεων καθηγητών του τµήµατος Γεωλογίας του ΑΠΘ σχετικά µε τα µεταλλευτικά αποθέµατα στην Ελλάδα 

Κυριάκος Αρίκας 

Υφηγητής Ινστιτούτου Ορυκτολογίας–Πετρογραφίας Πανεπιστηµίου Αµβούργου 

Πρόσφατα µε προβληµάτισε η ερώτηση γνωστού µου, εάν πράγµατι αληθεύει η πληροφορία στο GoogleInternet, ότι «η Ελλάδα είναι η µεγαλύτερη παραγωγός χρυσού στην Ευρώπη». ∆υσκολεύτηκα βέβαια να εξηγήσω στο συνοµιλητή µου το παράδοξο, πως είναι δυνατόν να είναι µια χώρα πρώτη στη παραγωγή χρυσού, παρ’ ότι µέχρι τώρα δεν έχει παράγει ούτε ένα γραµµάριο χρυσό και πως εξελίσσεται η φηµολογία σε µια τέτοια ψευδή είδηση. Γεγονός είναι, ότι κατά καιρούς εµφανίζονται διάφορες ειδήσεις περί µυθικού πλούτου χρυσού και άλλων αποθεµάτων πολύτιµων µετάλλων της Ελλάδος που εκτοξεύονται ανεύθυνα στη δηµοσιότητα από εκπροσώπους ή ορισµένους επιτήδειους υποστηρικτές των θυγατρικών εταιρειών της καναδέζικης µεταλλευτικής κοινοπραξίας «Eldorado Gold» που δραστηριοποιούνται στη Χαλκιδική, στη Θράκη και σε άλλες περιοχές της Β. Ελλάδος. Όλα αυτά µου έδωσαν αφορµή να σχολιάσω µια εκδήλωση του Τµήµατος Γεωλογίας του ΑΠΘ µε πρωταγωνιστές δύο καθηγητές της εν λόγω σχολής. Στις 25 Απριλίου 2017, το Τµήµα Γεωλογίας του ΑΠΘ οργάνωσε µια ηµερίδα µε θέµα: «Αναζήτηση και εκµετάλλευση πρώτων υλών στην Ελλάδα από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα». Σύµφωνα µε την ειδησιογραφία ορισµένων ΜΜΕ µίλησαν στη ηµερίδα οι καθηγητές ο κ. Ανέστης Φιλιππίδης και κ. Μιχάλης Βαβελίδης (προς το παρόν πρόεδρος της εν λόγω σχολής). Μερικά Βίντεο στο Internet δείχνουν του δυο καθηγητές να δίνουν στο πλαίσιο της ηµερίδας τηλεοπτικές συνεντεύξεις, στις οποίες ανέφεραν µεταξύ άλλων τα εξής κύρια σηµεία: - Η αξία των αποθεµάτων πρώτων υλών στην Ελλάδα είναι 2,4 τρισεκατοµµύρια (!!!) ευρώ. - Η αξία βεβαιωµένων αποθεµάτων είναι 79,4 δισεκατοµµύρια ευρώ. - Η αξία αποθεµάτων βιοµηχανικών ορυκτών είναι 63,7 δισ. ευρώ. - Από τα αποθέµατα αυτά είναι εκµεταλλεύσιµα µόνο το 0.1% Για τις εκπληκτικές αυτές τιµές αποθεµάτων, οι εν λόγω καθηγητές δεν αναφέρουν συγκεκριµένες πηγές ή επίσηµες ειδικές µελέτες. Ο κ. Φιλιππίδης [1] ανέφερε αόριστα «µια µελέτη που ξεκινήσαµε το 2000 και τελειώσαµε το 2011. Εκεί καταλάβαµε ότι βάσει ενός ευρωπαϊκού κώδικα που ισχύει από το 2008 ότι η ακαθάριστη αξία του ορυκτού πλούτου της χώρας φτάνει (και προειδοποιεί τον δηµοσιογράφο: «συγκρατηθείτε») στα 2,4 τρισεκατοµµύρια (!!!) ευρώ», ο δε κ. Βαβελίδης [2] δήλωσε: «από τα στοιχεία που έχουµε», προσφέρει η εξορυκτική βιοµηχανία ετήσια έσοδα πάνω από 1 δισεκατοµµύριο ευρώ. Επειδή γνωρίζω τον κ. Βαβελίδη από παλαιές συνεργασίες, τον παρακάλεσα (E-mail 6/6/2017) να µου δώσει συγκεκριµένες πληροφορίες για τις πηγές από τις οποίες αντλούν τις εν λόγω δηλώσεις. Απάντηση από το κ. Βαβελίδη περιµένω ακόµη. Ο κ. Φιλιππίδης, µε περίσσια προσπάθεια προβολής, εκτόξευσε συµπληρωµατικές δηλώσεις αποθεµάτων θεαµατικής αξίας [2]: 79,4 δισεκατοµµυρίων από βέβαια αποθέµατα και 63,7 δισεκατοµµύρια από βιοµηχανικά ορυκτά (παραµένει η απορία της σχέσης των εν λόγω αποθεµάτων µε αυτά της αξίας των 2,4 τρισεκατοµµυρίων), τόνισε τη «χρηµατιστική, γεωπολιτική και στρατηγική σηµασία» τους και συµπλήρωσε θεατρικά «ντρέποµαι να το πω» (έτσι επί λέξει) ότι η εκµετάλλευση από τα αποθέµατα αυτά είναι µόνο 0,1 %, διότι «η χώρα µας δεν είναι ακόµη έτοιµη. Επιστηµονικά είµαστε έτοιµοι (σηµ.: εννοείται και ο ίδιος σαν εκπρόσωπος της επιστήµης), διοικητικά και διαδικαστικά όχι» Οι δηλώσεις αυτές αποθεµάτων είναι αναξιόπιστες, άκρως απλοϊκές και στη τελική ανάλυση αυθαίρετες. Οι εν λόγω καθηγητές επιδίωξαν προφανώς να δηµιουργήσουν εντύπωση στα ΜΜΕ. Τα υπερβολικά αυτά µεγέθη αξίας αποθεµάτων εντυπωσίασαν φυσικά ορισµένα µέσα ενηµέρωσης, τα οποία κατόπιν έδωσαν µεγαλύτερη έκταση στο θέµα µε τονισµένους χαρακτηρισµούς και τίτλους [1, 2, 3] , όπως: «µυθικός ο ορυκτός πλούτος της χώρας», «στο ιλιγγιώδες ποσό των 2,4 τρισεκατοµµυρίων το σύνολο του ορυκτού πλούτου αποτελεί οικονοµικό και γεωπολιτικό ατού», «αφθονία χρυσού, αργύρου, χαλκού µόλυβδου», «τα µεγαλύτερα στον ευρωπαϊκό χώρο κοιτάσµατα χρυσού και άλλων ορυκτών υλών στη ΒΑ Χαλκιδική», κλπ., κλπ. Στην εξέλιξη τέτοιων δηλώσεων είναι ευνόητη φυσικά και η εισαγωγικά αναφερόµενη ψευδής είδηση στο Ίντερνετ για τα ανά την Ευρώπη πρωτεία της Ελλάδας στη παραγωγή χρυσού. Τέτοιοι φανταστικοί χαρακτηρισµοί βρίσκουν βέβαια ιδιαίτερα εύφορο έδαφος στη σηµερινή συγκυρία της οικονοµικής κρίσης και ενισχύουν τα σχέδια των µεταλλευτικών εταιρειών, στο να κάµψουν την αντίδραση της τοπικής κοινωνίας. Έτσι λοιπόν, οι εν λόγω καθηγητές προσέφεραν µεγάλη υπηρεσία στη προπαγάνδα υπέρ των εξορύξεων στη Χαλκιδική και σε άλλες περιοχές της Β. Ελλάδας, ουσιαστικά υπέρ της µεταλλευτικής κοινοπραξίας «Eldorado Gold». Σε βίντεο φαίνεται ο κ. Βαβελίδης να παρουσιάζει εικόνες (διαφάνειες) µε αρχαία χρυσά αντικείµενα (αρχαιοµετρία είναι η ειδικότητά του) και σε συνέντευξή του να τονίζει τη σηµασία εξόρυξης χρυσού ήδη από την αρχαιότητα, αναφέροντας σαν παράδειγµα ένα βασιλιά που πήγε στον τρωικό πόλεµο µε χρυσή πανοπλία κ.λ.π. Ελλείψει λοιπόν επιχειρηµάτων, προσπαθεί ο κ. Βαβελίδης µε τέτοια παραδείγµατα και ελκυστικές εικόνες αρχαιολογικών χρυσών ευρηµάτων, να κεντρίσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώµης για εξορύξεις χρυσού στη Β. Ελλάδα, χωρίς να είναι σε θέση να υπολογίσει πόσο θα βλαφθεί εν τέλει η πατρίδα του Αριστοτέλη. Ο κ. Βαβελίδης σε άλλη τηλεοπτική συνέντευξη [4] την επόµενη της ηµερίδας υποστήριξε πάλι την αναγκαιότητα των εξορύξεων στη Χαλκιδική, όταν όµως η παρουσιάστρια ζήτησε εξηγήσεις για τα ιλιγγιώδη αποθέµατα αξίας 2,4 τρις (!!!) εκατοµµυρίων ευρώ που πρόβαλλαν στην ηµερίδα, ο κ. Βαβελίδης αντέδρασε αρνητικά, («δεν ανέφερα εγώ»), έδωσε την ευθύνη για την δήλωση αυτή στον συνάδελφό του, και δυσκολεύτηκε εµφανώς να τον δικαιολογήσει. Ο κ. Βαβελίδης στην ίδια συνέντευξη επεκτάθηκε µάλιστα και στις από την «Eldorado Gold» προγραµµατιζόµενες εκµεταλλεύσεις χρυσού στη Θράκη, εκφράζοντας γνώµη για το µέγεθος των «κοιτασµάτων» χρυσού στο Πέραµα και στις Σάπες. ∆ιερωτάται κανείς, από ποιες εµπειρίες ο κ. Βαβελίδης αντλεί τις σχετικές γνώσεις; Το αποκορύφωµα ήταν η πρότασή του για τη µεταλλουργία των υλικών που θα εξορυχθούν στις Σάπες και στο Πέραµα, εκφράζοντας τη γνώµη (επί λέξει): «η επεξεργασία και η όλη εκµετάλλευσή τους να γίνεται στη Χαλκιδική». Ο κ. Βαβελίδης φαίνεται να αγνοεί, ότι στο Πέραµα, προφανώς και στις Σάπες [5], προγραµµατίζεται η επεξεργασία µε τη µέθοδο της κυάνωσης και ότι το Συµβούλιο της Επικρατείας τον Απρίλιο 2001 (γραπτή απόφαση 613/2002) απέρριψε την επεξεργασία µεταλλευµάτων στη Χαλκιδική µε χρήση κυανίου. Με ποιά λογική προτείνει λοιπόν ο κ. Βαβελίδης τη µεταφορά άνω των 5000 (!!!) τόνων πετρωµάτων ηµερησίως (!!!) από τη Θράκη στη Χαλκιδική για µεταλλουργική επεξεργασία;. Οι κύριοι Βαβελίδης και Φιλιππίδης απέφυγαν να εξηγήσουν στο ακροατήριο της ηµερίδας και στις συνεντεύξεις τους, το πώς υπολογίστηκαν και αξιολογήθηκαν τα µυθικά αυτά αποθέµατα και το κυριότερο, ποιες θα είναι οι διαστάσεις των εξορύξεων, οι διαστάσεις των κατά το πλείστον επιφανειακών ορυχείων και ποιες µάζες πετρωµάτων πρέπει να εξορυχθούν, να επεξεργασθούν µε τοξικά αντιδραστήρια και να εναποτεθούν σαν τοξικά απόβλητα σε γιγαντιαίες λεκάνες µέσα σε ρέµατα. Με λίγα και απλά λόγια: οι κύριοι Βαβελίδης και Φιλιππίδης, «ούτε µιλιά ούτε λαλιά» για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επ’ αυτών θα προσπαθήσω να δώσω µερικές επεξηγηµατικές πληροφορίες, παίρνοντας σαν παράδειγµα την εκµετάλλευση χρυσού, που άλλωστε αποτελεί το κέντρο των εξορυκτικών επιδιώξεων και επεκτάσεων των µεταλλευτικών δραστηριοτήτων στη Β. Ελλάδα εκ µέρους των θυγατρικών εταιρειών της καναδέζικης κοινοπραξίας «Eldorado Gold» που δραστηριοποιούνται στη Χαλκιδική (Σκουριές) και Θράκη (Πέραµα, Σάπες). Αρχικά, είναι απαραίτητο να πληροφορηθούν οι πολίτες, σε ποιά µορφή και περιεκτικότητα βρίσκεται ο χρυσός στο πέτρωµα, γιατί έτσι εξηγούνται καλύτερα οι διαδικασίες των µαζικών εξορύξεων πετρωµάτων και η ανάλογη επεξεργασία τους µε τη µέθοδο της κυάνωσης (π.χ. στη Θράκη) και άλλων χηµικών διαδικασιών για την ανάκτηση του χρυσού. Σε δηλώσεις των εταιρειών και σε διάφορες συζητήσεις ακούγονται ορολογίες όπως «κοίτασµα χρυσού», ή «χρυσοφόρο κοίτασµα» ή µάλιστα «µετάλλευµα χρυσού» και όπως στη δεδοµένη περίπτωση «αποθέµατα χρυσού» κ.λ.π. Οι χαρακτηρισµοί αυτοί είναι παραπλανητικοί διότι δίνουν την εντύπωση ότι ο «µαγικός» χρυσός βρίσκεται στο υπέδαφος σαν κάποιες συγκεντρώσεις, δηλαδή σαν ένα είδος «θησαυρός» και µπορούµε να τον βγάλουµε µε κάποια σκαψίµατα. Σχεδόν όλα τα πετρώµατα του φλοιού της Γης περιέχουν µεταξύ άλλων ιχνοστοιχείων και ίχνη χρυσού έως 0,01 γραµµάριο ανά τόνο πετρώµατος. Πρόκειται για µικροσκοπικά ψήγµατα µεγέθους 1 ή 2 και σε ορισµένες περιπτώσεις 5-10 mµ = χιλιοστά του χιλιοστού(!!!). Τα ηφαιστειακά πετρώµατα που κυριαρχούν στο νοτιοανατολικό τµήµα της Θράκης, από Σάπες–Μαρώνεια µέχρι ∆αδιά–Σουφλί περιέχουν συχνά ίχνη χρυσού από 0,1 έως 0,5 γραµµάριο στον τόνο. ∆ηλαδή εάν σκεφτούµε να εξορύξουµε και να καταστρέψουµε όλη αυτή την περιοχή, να την αλέσουµε και να την περάσουµε από διαλύµατα κυανιδίων, θα έχουµε πράγµατι µια απόληψη χρυσού αρκετών δεκάδων τόνων. Με αυτές τις προϋποθέσεις µπορεί λοιπόν ο κάθε ένας να σοφιστεί οποιαδήποτε ανεύθυνα νούµερα αποθεµάτων χρυσού. Συνηθισµένα λοιπόν πετρώµατα µε περιεκτικότητες χρυσού ενός γραµµαρίου ανά τόνο αποτελούν ήδη αντικείµενα ενδιαφέροντος για τις εταιρείες και µπορούν να τα χαρακτηρίσουν σαν «κοίτασµα χρυσού» και να τα καταχωρήσουν σε πρόγραµµα εκµετάλλευσης. Στη Θράκη καθορίστηκε από τις εκεί θυγατρικές εταιρείες της «Eldorado Gold», σαν οριακή τιµή εξόρυξης το ένα γραµµάριο χρυσό στον τόνο πετρώµατος. Οι οριακές τιµές στις Σκουριές είναι, λόγω µικρής περιεκτικότητας σε χαλκό, αισθητά χαµηλότερες: 0,2 γρ. / τόνο στο επιφανειακό και 0,4 γρ. / τόνο στο υπόγειο ορυχείο. Σηµειώνεται ότι ακόµη και η µέση περιεκτικότητα σε χρυσό είναι εδώ κάτω από ένα γραµµάριο στον τόνο (0,8 γρ / τόνο). Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς της εταιρείας τα αποθέµατα χρυσού στις Σκουριές είναι 122 τόνοι αλλά το τίµηµα θα είναι 146 εκατοµµύρια τόνοι πετρωµάτων που θα πρέπει να εξορυχθούν, συν 36 εκατοµµύρια τόνοι «στείρων» πετρωµάτων. Οι 146 εκατοµµύρια τόνοι πετρώµατος θα αλεσθούν σαν πολύ ψιλό αλεύρι και θα περάσουν από λουτρό χηµικών αντιδραστηρίων, και µετά την ανάκτηση µιας ελάχιστης ποσότητας συµπυκνώµατος θα µεταφερθούν σαν τοξική δηλητηριασµένη λάσπη και θα γεµίσουν δύο γειτονικά µεγάλα ρέµατα. Για τις εταιρείες µετράει το τελικό προϊόν και το κέρδος, που είναι ο χρυσός, και δεν ενδιαφέρονται για το συνολικό όφελος, ούτε εάν ξεριζώνονται και αλέθονται ολόκληροι λόφοι και καταλήγουν ύστερα σαν δηλητηριασµένη λάσπη σε «χαβούζες» αποβλήτων. Το θεαµατικό νούµερο προβολής των 450 τόνων αποθεµάτων χρυσού στη Βόρεια Ελλάδα που εκτοξεύτηκε ήδη πριν µερικά χρόνια από ορισµένους εκπροσώπους του ΙΓΜΕ είναι επίσης αυθαίρετο και στερείται υπευθυνότητας. Οι υποστηρικτές των εξορύξεων πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι για µια τέτοια ποσότητα χρυσού πρέπει να εξορυχθούν και να µετακινηθούν εκατοντάδες εκατοµµύρια τόνοι πετρωµάτων και να χρησιµοποιηθούν εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι κυανίου και άλλων χηµικών αντιδραστηρίων για την επεξεργασία τους. Επίσης, πρέπει να εξηγήσουν που θα διοχετευτούν οι ανάλογες ποσότητες των εκατοντάδων εκατοµµυρίων τόνων τοξικών τελµάτων και ποιες επιπτώσεις θα έχουν όλα αυτά στο φυσικό περιβάλλον, στη ποιότητα ζωής και στη δηµόσια υγεία;;. Τέλος πρέπει να µας εξηγήσουν εάν και ποιοι χώροι θα παραµείνουν για την ποιοτική ζωή των κατοίκων στις περιοχές αυτές µεταξύ επιφανειακών ορυχείων, απογυµνωµένων σεληνιακών τοπίων και πελώριων λεκανών µεταλλευτικών τοξικών τελµάτων. Και για να επικεντρωθούµε στη Χαλκιδική, στη µια από τις πιο βασικές τουριστικές περιοχές της Ελλάδας που αποτελεί ουσιαστικά και το θέρετρο της Θεσσαλονίκης, φαίνεται ότι οι κύριοι Βαβελίδης και Φιλιππίδης δεν συνειδητοποίησαν τι ακριβώς θα συµβεί δίπλα στα σπίτια τους: - Η εν γένει η καταστροφή της ανατολικής Χαλκιδικής µε γιγάντιες επιφανειακές εξορύξεις και άγριες εκχερσώσεις. - Η παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων σκόνης, φορτισµένης µε τοξικά µεταλλικά στοιχεία και ορυκτά αµιάντου. - Οι πελώριες λεκάνες τοξικών µεταλλευτικών τελµάτων επάνω σε επικίνδυνες τεκτονικές σεισµικές ζώνες, - Οι επικίνδυνες δράσεις του αρσενικού στη δηµόσια υγεία από τις εξορύξεις και την επεξεργασία των αρσενικούχων µεταλλευµάτων και συµπυκνωµάτων, - Η αµφιλεγόµενη πρόταση της εταιρείας σχετικά µε την ακαριαία τήξη των αρσενικούχων συµπυκνωµάτων, και το παραµύθι της δήθεν αδρανοποίησης και µετατροπής του αρσενικού σε σκοροδίτη, και πολλά άλλα. ∆εν θα σταθώ στις περαιτέρω εξελίξεις επεκτάσεων των µεταλλευτικών δραστηριοτήτων (περιοχές Τσικάρα, Φισώκα, Πιάβιτσα κ.ά.) µε ολέθριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλη την έκταση του ∆ήµου Αριστοτέλη, στη δηµόσια υγεία και στις λοιπές κοινωνικές και επαγγελµατικές δραστηριότητες. Οι αρνητικές επιπτώσεις είναι αισθητές ήδη στο αρχικό στάδιο των µεταλλευτικών δραστηριοτήτων, π.χ. στο οικολογικό σύστηµα από τις εκτεταµένες αποψιλώσεις δασών [6] και στο υδρολογικό σύστηµα από αποστραγγίσεις νερών [7] στη περιοχή Σκουριών (Μεγάλη Παναγία). Ο κ. Φιλιππίδης, σε µια από τις αναφερόµενες τηλεοπτικές συνεντεύξεις [2] ενθαρρύνει επιδεικτικά και γενναιόδωρα τη νέα γενεά να χειριστεί µελλοντικά τις εξορύξεις των µεταλλευτικών αποθεµάτων «και να µην κάνει τα ίδια λάθη (…)». Επ’ αυτού αρµόζει η εξής απάντηση: Η σηµερινή και ή επόµενη γενεά δεν πρέπει και δεν έχει το δικαίωµα µε τον προβλεπόµενο ταχύ ρυθµό, σε τριάντα χρόνια να λεηλατήσει, να καταστρέψει και να µολύνει τη φύση, η οποία δηµιουργήθηκε σε περιόδους χιλιάδων και εκατοµµυρίων ετών και να υποσκάψει έτσι τους φυσικούς πόρους των επόµενων γενεών. Τέλος, όσον αφορά τις αξίες και τα κέρδη των δισ. και τρισεκατοµµυρίων από τις εκµεταλλεύσεις των µυθικών αποθεµάτων που µας προπαγανδίζουν οι κύριοι Φιλιππίδης και Βαβελίδης αφήνω να δώσει απάντηση το γνωστό γερµανικό περιοδικό „DER SPIEGEL“, ένα από τα πιο έγκυρα και µε σοβαρό επιστηµονικό προσανατολισµό περιοδικά ανά τον Κόσµο, που πριν µερικά χρόνια δηµοσίευσε ειδικό αφιέρωµα για την εκµετάλλευση χρυσού µε τίτλο «Το βρώµικο χρυσάφι» (τεύχος 12/17.3.2008, σελ. 74): «Τα κέρδη των κοινοπραξιών πηγαίνουν στα πλούσια βιοµηχανικά κράτη. ∆ηλητήρια και µεταλλευτικά απορρίµµατα παραµένουν στις χώρες (παραγωγής) του τρίτου κόσµου» 

Αναφορές [1] http://www.ert.gr/759735-2/ [2] https://www.youtube.com/watch?v=qkv-YadhnNo [3]http://www.pronews.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/569821_24-triseyro-i-axia-toy-oryktoy-ploytoystin-ellada-o-logos-poy [4] https://www.youtube.com/watch?v=ra4oAef-e4A [5] http://www.alexpolisonline.com/2012/05/blog-post_01.html [6] https://www.youtube.com/watch?v=LScBg3NHQjo&feature=youtu.be [7]http://www.stokokkino.gr/article/1000000000058478/Skouries-Kindunos-na-sterepsei-apo-nero-i-MPanagia 

Βιογραφικά στοιχεία του εισηγητή: Ο Κυριάκος Αρίκας κατάγεται από την Κίρκη Αλεξανδρούπολης, σπούδασε και σταδιοδρόµησε στη Γερµανία (δίπλωµα Γεωλογίας, διδακτορική διατριβή, διατριβή υφηγεσίας) και ήταν µέχρι την συνταξιοδότησή του υφηγητής στο Ινστιτούτο Ορυκτολογίας-Πετρογραφίας του Πανεπιστηµίου Αµβούργου µε το οποίο συνεργάζεται µέχρι σήµερα. Στα πλαίσια της ερευνητικής του δραστηριότητας ασχολήθηκε πάνω από τρεις δεκαετίες µε την γεωλογία, πετρογραφία και κοιτασµατολογία - γεωχηµεία του νοτιοανατολικού τµήµατος της Θράκης και ειδικά µε τις µεταµαγµατικές – υδροθερµικές διαδικασίες και εξαλλοιώσεις µε τις οποίες συνδέονται και οι µεταλλοφόρες