Το χρονικό της κλοπής των χειρογράφων των Μονών της Βορείου Ελλάδος, και συγκεκριμένα της Ι. Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών και της Ι. Μονής Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου, καθώς και οι προσπάθειες που γίνονται μέχρι σήμερα για την επιστροφή τους στον φυσικό τους χώρο, ήταν το θέμα που παρουσιάστηκε στην τελευταία ενημερωτική–επιμορφωτική συνάντηση από την «Ένωση για την Ανάδειξη και Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας» (Ε.Α.Δ.Ε.Γ.).

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου 27 Ιανουαρίου 2018 στην αίθουσα του Ξενοδοχείου Φίλιππος-Ξενία στις Σέρρες, ενώ εισηγητής του θέματος που είχε τον τίτλο «100 χρόνια από την λεηλασία των χειρογράφων των Μονών της Βορείου Ελλάδος», ήταν ο καθηγητής και αντιπρόεδρος της Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. κ. Βασίλης Γιαννογλούδης.

Ο ομιλητής, στην αρχή της εμπεριστατωμένης εισήγησής του, αναφέρθηκε στο ιστορικό της λεηλασίας των δύο Μονών και στη συνέχεια έκανε μία ιστορική αναδρομή των προσπαθειών που έγιναν από το 1917 μέχρι σήμερα από διάφορους φορείς, Σερραϊκούς και πανελλήνιους, για την επιστροφή των λεηλατηθέντων κειμηλίων της ορθοδοξίας μας.

Όπως τόνισε στην εισήγησή του, επρόκειτο για μία καλά σχεδιασμένη λεηλασία, η οποία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια ενός σχεδίου αφελληνισμού της Ανατολικής Μακεδονίας.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του Προδρομίτη μοναχού Γαβριήλ Κουντιάδη, ο Βουλγαρικός στρατός το 1917, αφού απήγαγε τους μοναχούς και τους πήγε στην Βουλγαρία αιχμαλώτους, απογύμνωσε και τις μονές από τα ανεκτίμητης αξίας κειμήλιά τους, δηλαδή από εικόνες, σταυρούς, δισκοπότηρα, αρτοφόρια, καντήλια, ευαγγέλια και άλλα πολύτιμα κειμήλια, καθώς και τις βιβλιοθήκες από τα χειρόγραφα, τους κώδικες και τα βιβλία τους. Συνολικά εκλάπησαν τουλάχιστον 691 χειρόγραφοι κώδικες, από τους οποίους οι 261 αφαιρέθηκαν από τη Μονή Τ. Προδρόμου και οι άλλοι 430 από τη Μονή Εικοσιφοίνισσας.

Από το 1986, όταν συστήθηκε το  Ίδρυμα Σλαβοβυζαντινών Μελετών «Ιβάν Ντούιτσεφ», τα χειρόγραφα και τα κειμήλια τα οποία ήταν κρυμμένα στα υπόγεια της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών μεταφέρθηκαν εκεί, ενώ το 1987 άρχισε μία επιστημονική συνεργασία μεταξύ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου του «Αγίου Κλήμεντος Αχρίδος» Σόφιας.

Το 1990 είναι μία καθοριστική χρονιά-ορόσημο για την τύχη των χειρογράφων, γιατί γίνεται η δημόσια αποκάλυψη τους και η ταυτοποίησή τους. Έκτοτε αρχίζει ένας ακόμη πιο έντονος αγώνας για τη διεκδίκηση και την επιστροφή τους.

Σε όλο αυτόν τον αγώνα της ταυτοποίησης καθοριστικό ρόλο έπαιξαν οι τρεις καθηγητές Βασίλης Κατσαρός, Βασίλης Άτσαλος και Χαράλαμπος Παπαστάθης, οι οποίοι κατάφεραν να γίνει η καταγραφή τους και να παρουσιαστούν σε συνέδριο στο Λονδίνο. Οι τρεις λαμπροί επιστήμονες, για την σπουδαία συνεισφορά τους, βραβεύτηκαν από τον Δήμο Σερρών το 2011.

Το 1995 η Δημόσια Βιβλιοθήκη Σερρών εξέδωσε βιβλίο του καθηγητή Βασιλείου Κατσαρού, στο οποίο αποτυπώνεται πλέον με επιστημονική μέθοδο σε ποιο μοναστήρι ανήκουν τα χειρόγραφα που βρίσκονται στον ίδρυμα Ντούιτσεφ.

Φυσικά σε όλη αυτή την προσπάθεια διεκδίκησης συμμετέχει δυναμικά η Μητρόπολη Σερρών με επικεφαλής τον Μητροπολίτη κ.κ. Θεολόγο, ενώ το 2015 ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος κάλεσε την Βουλγαρική πολιτική ηγεσία να επιστρέψει τα κλεμμένα από την Ελλάδα εκκλησιαστικά κειμήλια.

Σε όλον αυτόν τον αγώνα διεκδίκησης αλλά και ενημέρωσης του Σερραϊκού κοινού έχει συμβάλει αποφασιστικά με τις δράσεις της, η Ε.Μ.Ε.Ι.Σ - Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας Ιστορίας Σερρών. Το 2009 πραγματοποίησε επιστημονική ημερίδα, ενώ αντιπροσωπεία της επισκέφθηκε το Ίδρυμα Ντούιτσεφ δύο φορές, μία το 1994 και μία το 2008, με σκοπό να δείξει ότι δεν πρόκειται ν’ αφήσει τα πολύτιμα χειρόγραφα στην μοίρα τους.

Επίσης, το 2016 μετέβη αντιπροσωπεία της ΕΜΕΙΣ, μαζί με την Βουλευτή κ. Αφροδίτη Σταμπουλή, στον πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος, όπως τόνισε ο κ. Γιαννογλούδης, ήταν πλήρως ενημερωμένος, χωρίς όμως να βρεθεί ουσιαστική λύση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους πρωταγωνιστές στον αγώνα για την διεκδίκηση των κλεμμένων χειρογράφων και κειμηλίων είναι ο βουλευτής και τ. Υπουργός κ. Μάρκος Μπόλαρης, ενώ πρόσφατα τον Δεκέμβριο του 2017 η Υφυπουργός Μακεδονίας- Θράκης κα. Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά έθεσε το θέμα στον αντιπρόεδρο της Βουλγαρίας.

Την εισήγησή του έκλεισε ο κ. Γιαννογλούδης με την προτροπή προς όλους ότι «ο αγώνας συνεχίζεται…», αφού προηγουμένως ανέφερε την πρόσφατη απογοητευτική δήλωση του προέδρου της Βουλγαρίας κ. Ράντεφ, που έγινε τον Ιούνιο του 2017, ο οποίος είπε ότι «τα χειρόγραφα και τα κειμήλια αποτελούν νόμιμη ιδιοκτησία του Βουλγαρικού κράτους».

Στην εκδήλωση, μεταξύ άλλων, παρευρέθησαν οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ.κ. Σοφία Μπιτζίδου και Δέσποινα Ιλανίδου, ο πρόεδρος της ΕΜΕΙΣ κ. Δημήτριος Δημούδης, η γραμματέας της ΕΜΕΙΣ κ. Ελισάβετ Μωυσιάδου, οι Διευθυντές Σχολικών Μονάδων Β/θμιας Εκπαιδευσης κ.κ. Στάθης Παπακωνσταντίνου, Κλεονίκη Παυλίδου και Χρυσάνθη Μούρτζιου, ο Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Σερρών κ. Άγγελος Βάκαλος, η Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Σερρών κ. Θεοδώρα Μπαγανά, η Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Σερρών κ. Ισιδώρα Μάλαμα, ο Αντιπρόεδρος της Ένωσης Πολυτέκνων Σερρών «Άγιος Λουκάς ο Ιατρός» κ. Στέφανος Στεφανάκης, η εκπρόσωπος του Ε.Β.Ε.Σ. κ. Θωμαή Μπόζιου και πλήθος κόσμου.

Λίγο πριν τελειώσει η εκδήλωση ο Πρόεδρος της ΕΑΔΕΓ κ. Γεωργιάδης ανέγνωσε ψήφισμα που εξέδωσε το διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης για το μείζον θέμα της ονοματοδοσίας του κρατιδίου των Σκοπίων.

Ευχαριστούμε την κα. Στέλλα Χατζή-Λεκκού για τη δημοσιογραφική κάλυψη της εκδήλωσης και την κα. Χριστίνα Παπαφράγκου για την φωτογραφική κάλυψη και τη βιντεοσκόπηση.

ΨΗΦΙΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Ε.Α.Δ.Ε.Γ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ

Τὸ Διοικητικὸ Συμβούλιο τῆς Ἕνωσης γιὰ τὴν Ἀνάδειξη καὶ τὴ Διάδοση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας, ἐν ὄψει τῆς διαπραγμάτευσης γιὰ τὴν ὀνοματοδοσία τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων :

Α. Καλοῦμε τὴν Ἑλληνικὴ Κυβέρνηση καὶ τὰ πολιτικὰ κόμματα νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τους ὥστε νὰ μὴν ὑπάρξει καμία ὑποχώρηση ἀπὸ τὴ θέση ποὺ καθιστὰ ἀπαγορευτικὴ τὴ χρήση τοῦ ὀνόματος «Μακεδονία» μὲ προσδιορισμοὺς ἢ παράγωγα ἀπὸ τὰ Σκόπια.

Β. Θεωροῦμε ἀπαραίτητη τὴν ἀπάλειψη ὅλων τῶν ἀλυτρωτικῶν στοιχείων, τὴν διαρρύθμιση τῆς σχετικῆς διάταξης τοῦ Συντάγματος τῆς γείτονος χώρας, μὲ ὅλες τὶς ἐπεκτατικὲς στὶς ἑλληνικὲς περιοχὲς βλέψεις καὶ τὴν ἀπάλειψη τῶν ἴδιων ἀλυτρωτικῶν στοιχείων ἀπὸ τὰ σχολικὰ βιβλία. Θεωροῦμε, ἐπίσης, ὅτι μέγιστο πρόβλημα γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δημιουργεῖ ἡ ὑφιστάμενη Σχισματικὴ «Μακεδονικὴ» Ἐκκλησία, ἡ ὁποία δὲν ἀναγνωρίζεται ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ τὶς λοιπὲς Αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Ὡς ἐκ τούτου, ἡ ὅποια παραχώρηση θὰ εἶναι μεγίστη ἱστορικὴ ἀπάτη σὲ βάρος τῆς Ἑλλάδος μὲ συνακόλουθη τὴ συνέχιση τοῦ σκοπιανοῦ ἀλυτρωτισμοῦ.