Ο ΝικΚλεγκ, διευθυντής των δημοσίων υποθέσεων της Facebook σε παγκόσμιο επίπεδο, ανακοίνωσε την εισαγωγή νέων εργαλείων που θα συμβάλουν στην πρόληψη της ξένης ανάμειξης στις ευρωεκλογές και θα καταστήσουν την πολιτική διαφήμιση στο Facebook περισσότερο διαφανή. Ο πρώην αντιπρόεδρος της βρετανικής κυβέρνησης και ηγέτης των βρετανών Φιλελεύθερων,ΝικΚλεγκ, ανταποκρίνεται επίσης στην κινητοποίηση κατά της παραπληροφόρησης που ξεκίνησε στις αρχές του Δεκεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η υπόθεση CambridgeAnalytica, το σκάνδαλο εκμετάλλευσης των προσωπικών δεδομένων των χρηστών του Facebook χωρίς την συγκατάθεσή τους για πολιτικούς σκοπούς, φαίνεται να επιβάρυνε ακόμη περισσότερο τη θέση της Facebook. Ο ΝικΚλεγκ εξήγησε ενώπιον των δημοσιογράφων στις Βρυξέλλες ότι όλοι όσοι θέλουν να κάνουν προεκλογική εκστρατεία ή να δημοσιεύσουν διαφήμιση στο Facebook θα πρέπει να πάρουν την συγκατάθεση της εταιρείας.

«…Θα αναρτούμε μία ειδοποίηση ότι δεν φέρουμε ευθύνη και θα συνοδεύεται από την ένδειξη «πληρωμένο από» στις καταχωρήσεις αυτές», προσέθεσε. «Όλες οι πολιτικές καταχωρήσεις θα φυλάσσονται σε μία βιβλιοθήκη στην οποία θα έχει πρόσβαση το κοινό για μία μέγιστη περίοδο επτά ετών», διευκρίνισε ο ΝικΚλεγκ. Για τον συντονισμό των, ζωτικής σημασίας, επιχειρήσεων αυτών ο ΝικΚλεγκ ανακοίνωσε την σύσταση επιχειρησιακού κέντρου την άνοιξη με στόχο την ακεραιότητα των εκλογών, με έδρα το Δουβλίνο.

Διέρρευσαν προσωπικές αναρτήσεις 14 εκατ. χρηστών του Facebook!

Εξαιτίας ενός λάθους σε λογισμικό ενδέχεται να κοινοποιήθηκαν σε όλους μηνύματα που ανήρτησαν 14 εκατομμύρια χρήστες του Facebook επί τέσσερις ημέρες τον Μάιο του 2018, είχε ανακοινώσει ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης. Λόγω του προβλήματος αυτού κοινοποιούνταν σε όλους τους φίλους οι αναρτήσεις που έκαναν χρήστες του Facebook, ακόμη κι αν είχαν επιλέξει να μπορούν να τις βλέπουν μόνο ορισμένοι.

«Θέλουμε να ζητήσουμε συγγνώμη για το λάθος αυτό» δήλωσε τότε η ΈρινΊγκαν, αρμόδια για θέματα ιδιωτικότητας στο Facebook. Όσοι χρήστες επηρεάστηκαν από αυτό το πρόβλημα θα ενημερωθούν προσωπικά μέσω του λογαριασμού τους. Έχουμε διορθώσει το πρόβλημα και από σήμερα θα ενημερώνουμε όσους επηρεάστηκαν και θα τους ζητάμε να κοιτάξουν τις αναρτήσεις που έκαναν την περίοδο εκείνη» πρόσθεσε η Ίγκαν.

Τι ισχύει όμως στην Ευρώπη; και ποια η σχέση της εταιρείας με την Ε.Ε;

Στην Ευρώπη,από σαράντακύματαφαίνεται να περνάησχέση της εταιρείαςfacebookμε τις αρμόδιες Αρχές και ενώεμπίπτει στη δικαιοδοσία του επιτρόπουΠροστασίαςΔεδομένων της Ιρλανδίας ο ίδιος φαίνεταιστο παρελθόν να ζήτησε να παραπέμψει στο Ευρωπαϊκόδικαστήριουπόθεσησχετικά με τις μεταφορέςδεδομένων του Facebookκαι τη χρήσητυποποιημένωνσυμβατικώνρητρών, ενώ παράλληλαδιεξήχθησανέρευνεςσχετικά με την πολιτική του απορρήτουτου facebookκαι τη χρήσηcookies, ενώ το γεγονός αυτό οδήγησε το Βέλγιο σε δικαστικήπροσφυγή, η οποίαείχε ως αποτέλεσμα την επιβολήπροστίμου.

Στο ΗνωμένοΒασίλειο διεξήχθηέρευνα που δεν αφορούσεμόνοτηfacebookαλλά και πολλέςακόμηπλατφόρμεςκοινωνικώνμέσωνενημέρωσης, εταιρείεςδεδομένων, εκστρατείες , πολιτικάκόμματακ.α, με σκοπό να εξεταστεί πώς χρησιμοποιούνται τα προσωπικάδεδομένα  στις σύγχρονεςπολιτικέςεκστρατείες. Την ίδιαστιγμήσάλοφαίνεται να προκάλεσανδημοσιεύματατου Αγγλικούτύπουαναφορικά με τη χρήση πολιτικούδιαφημιστικού εργαλείου του Facebookπου φαίνεται να απέτυχε να εμποδίσει τις ψεύτικες διαφημίσεις. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματαηFacebookφαίνεται να ενέκρινε στη προ Brexitεποχή, ψεύτικη διαφήμιση για τοBrexit, η οποία μάλιστα υποστηρίχτηκε πως καταβλήθηκε από την CambridgeAnalytica.

Η διαφημιστική καμπάνια κατά της μετανάστευσης έτρεξε την περίοδο εκείνη για δύο ημέρες, υποστηρίζοντας την εκστρατεία υπέρ του Brexit, και διατηρήθηκε εν ισχύ παρόλο που χαρακτηρίστηκε ως προωθούμενη από την πλέον επικρινόμενηεταιρεία συμβουλευτικής, η οποία φέρεται να εμπλέκεται σε σκάνδαλο για τη χειραγώγηση των χρηστών του Facebook. Η διαφήμιση δήλωνε: "Το σημερινό μας σύστημα είναι προβληματικό. Χρειαζόμαστε ένα σύστημα μετανάστευσης που θα εξασφαλίζει περισσότερες θέσεις εργασίας στους Βρετανούς νέους".  Την ίδια στιγμή ένας εκπρόσωπος του Facebook δήλωνε: "Αυτή η διαφήμιση δεν δημιουργήθηκε από την CambridgeAnalytica. Είναι ψεύτικη, παραβιάζει τις πολιτικές μας και έχει αποσυρθεί. Πιστεύουμε ότι οι χρήστες στο Facebook πρέπει να γνωρίζουν ποιος είναι πίσω από τις πολιτικές διαφημίσεις που βλέπουν και γι 'αυτό δημιουργούμε τη Βιβλιοθήκη διαφημίσεων, έτσι ώστε να μπορείτε να δείτε ποιος είναι υπεύθυνος για οποιαδήποτε πολιτική διαφήμιση. Έχουμε εργαλεία για να αναφέρουμε κάθε ύποπτη δραστηριότητα όπως αυτή. "

Ομοίως, στην Ισπανία η αρχήπροστασίαςδεδομένωνείχεξεκινήσειέρευνασχετικά με τις πρακτικές του  Facebook, προκειμένου να εξετάσει την πιθανήζημιά που προκλήθηκε στους Ισπανούςχρήστες, ενώ διευκρινήσειςσχετικά με τυχόνπαραβιάσεις που διαπράχτηκαν στην Ιταλία, φαίνεται να ζήτησανκαι οιΑρχέςτης χώραςκατά τησυνάντησή τους με τη facebookστα γραφεία της εταιρείας στη Ρώμη στις 24 Απριλίου 2018.

Στη Γερμανία, (όπου η facebook έχει έδρα) ο επίτροπος Αμβούργου για την προστασία των Δεδομένων και της ελευθερίας της πληροφόρησης, εξέδωσεδελτίοτύπου στις 2 Μαρτίου 2018, αναφέροντας ότι το Ανώτατοδικαστήριο του Αμβούργουεπιβεβαίωσε τη διοικητική του διαταγή, απαγορεύοντας στηfacebookνα χρησιμοποιήσει το WhatsAppχρήστη για δικούς του σκοπούς.

Ενώ λοιπόν το τελευταίο διάστημα υπάρχει αυξανόμενο άγχος ότι οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο χειραγώγησης κατά τρόπο παρόμοιο με τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ και το δημοψήφισμα του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, αξίζει να συλλογιστούμε πώς είναι δυνατόν να οδηγηθεί κάποιος χρήστης μέσου κοινωνικής δικτύωσης να κάνει κάτι που δεν του αρέσει, χωρίς να έχει όφελος από αυτό, ούτε και τη δικαιολογία πως πιέστηκε ή απειλήθηκε για να το κάνει. Αναζητώνταςυποτιθέμενεςτεχνικέςχειραγώγησης και χωρίς να αναλωθούμε σε ηθικοπλαστικούςαφορισμούς και δυσνόητεςαναλύσεις,αξίζεινα σκεφτούμεεάν αρκείαπλώς άλλη μια συγγνώμησε πιθανή μελλοντική διαπίστωση χειραγώγησης ή παρέμβαση ξένης ανάμειξης στις Ευρωεκλογές (σ.σβλέπεσυγγνώμη του Zuckerbergστους πολίτες των ΗΠΑ για την κακή διαχείριση της ιδιωτικής ζωής της CambridgeAnalytica).Αλήθεια κατά πόσοαρκεί μια προειδοποίηση σε ανάρτησηπολιτικήςδιαφήμισηςπου θα φέρειαπλώςτον τίτλο«πληρωμένο από», όταν γνωρίζουμε πολύ καλά πως έτσιακριβώςόπωςφτιάχνονταισυνεχώςεργαλείααποτροπήςχειραγώγησης/spam/κακόβουλα λογισμικάκτλ, κατά τον ίδιοτρόπομετεξελίσσονταιαπό την άλλη πλευρά οι τεχνικέςχειραγώγησηςώστε να προσπερνούν κάθε νέο φράγμα που θα βρουν μπροστά τους, χρησιμοποιώντας εάν χρειαστείακόμη και προσωπείαπροσφιλή στην κοινωνία,πέραν κάθε υποψίας;Την ίδια στιγμή γεννάταιεύλογα τοερώτημα εάν και σεπόσοσύντομοχρονικόδιάστημα (προ Ευρωεκλογών) αλλά και πόσοεφικτό είναι να ελεγχθεί ο πραγματικόςρόλοςτων ύποπτων εταιρειών, ΜΚΟ, φυσικών προσώπων αλλά και ειδησεογραφικώνsite, ότανπεριεχόμενο των ειδήσεώντους αποδεικνύεταιεκ των υστέρωνως παραπλανητικόή fakenews, ενώ έχει ήδη κοινοποιηθείκαι διαμοιραστεί «ελευθέρα»σε χιλιάδες χρήστες;

Το σίγουρο είναι πως θα κριθείαυστηράστο μέλλον η στάση της ΕυρωπαϊκήςΈνωσηςσε ενδεχόμενο που επιβεβαιωθούν οι φόβοι της για μελλοντική προσπάθεια χειραγώγησηςτου εκλογικούσώματοςή ξένης ανάμειξης και αυτονόητα η επόμενηπλέον σύσταση του Ευρωπαϊκούκοινοβουλίου θα αναρωτηθείμαζί με όλους τους Ευρωπαίουςπολίτες εάν αφενόςγνώριζε η Ε.Ε τη σοβαρότητα των επιπτώσεων και αφετέρου εάν αρκούσαν τα μέτρα που λήφθησαν.

Οι ευρωεκλογές του ερχόμενου Μαΐου θα είναι η ώρα της αλήθειας για την Ε.Ε.;Σε κάθε περίπτωση οι Ευρωπαίοιπολίτεςεπιβάλλεται να δουν με ψυχραιμία και σοβαρότητατις επερχόμενεςΕυρωεκλογές, κοιτάζοντας με σκεπτικισμό κάθε θεωρία συνομωσίας που προμηνύει άλλο ένα κοινωνικόπείραμα.

* Αθηνά Αντωνιάδου κοινωνιολόγος –freelancewriter