1.     ΣΤΟΧΟΙ

Η ενημέρωση των βαμβακοπαραγωγών για το διάστημα που μεσολάβησε από το προηγούμενο δελτίο μας (21/8) και οδηγίες που αφορούν μετασυλλεκτικές πρακτικές στα βαμβακοχώραφα - στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του πράσινου  σκουληκιού, του βασικού εχθρού της βαμβακοκαλλιέργειας στην Π.Ε. Σερρών..

2.     ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Καιρικές συνθήκες κατά την αποφύλλωση και την συγκομιδή

Είναι γνωστή, η μεγάλη εξάρτηση του βαμβακιού από τον καιρό. Είναι από τις μεγάλες καλλιέργειες που οι καιρικές συνθήκες έχουν έντονη επίδραση σε όλες τις φάσεις εξέλιξής της και ιδιαίτερα στο στάδιο της συγκομιδής.

Αύγουστος: Στα μέσα του μήνα σημειώθηκε σε αρκετές περιοχές του νομού μια σημαντική βροχόπτωση που συνοδεύτηκε από κάμψη της θερμοκρασίας για 2-3 μέρες.

Σεπτέμβριος: Σημαντικές βροχές στις 20 και 24 του μήνα. Ψηλές θερμοκρασίες ολόκληρο το μήνα, πλην της εβδομάδας των βροχών.  

Οκτώβριος: Βροχοπτώσεις στις 3, 4 και 8 του μήνα. Στη συνέχεια καλοκαιρία μέχρι τα τέλη του μήνα με  υψηλές, για την εποχή, θερμοκρασίες. Βροχή την τελευταία μέρα του μήνα.

                Οι υψηλές θερμοκρασίες του Αυγούστου και Σεπτεμβρίου πρωίμησαν την καλλιέργεια. Η ανομβρία το ίδιο διάστημα έκανε αναγκαία τα εντατικά ποτίσματα που έπρεπε και είχαμε συστήσει στους παραγωγούς να παραταθούν κατά μία βδομάδα, πέρα από την συνηθισμένη, για κάθε περιοχή, λήξη τους. Οι επιμελείς παραγωγοί παρέτειναν, όπως παραπάνω, τα ποτίσματα. Υπήρξαν και χωράφια που δίψασαν (λειψό αρδευτικό νερό ή μεγάλο κόστος άρδευσης)  και οδηγήθηκαν σε πρόωρο άνοιγμα των καρυδιών.

                Υπό τις παραπάνω συνθήκες, είχαμε σποραδική έναρξη της συγκομιδής πριν τις 20 Σεπτεμβρίου. Διακόπηκε από τις βροχές στις 20 και 24 του μήνα και ξεκίνησε πάλι στις τελευταίες μέρες του μήνα. Οι ψιχάλες στις 3-4 Οκτωβρίου ξαναδιέκοψαν το μάζεμα, ξεκίνησε πάλι για 2-3 μέρες και ξανασταμάτησε από την σημαντική βροχή της 8 του μήνα. Οι παραπάνω βροχές δημιούργησαν ανησυχία στους παραγωγούς ως προς την  εξέλιξη της συγκομιδής. Ευτυχώς, στην συνέχεια, επεκράτησε καλοκαιρία, μέχρι τα τέλη του μήνα, με ψηλές για την εποχή θερμοκρασίες. Η συγκομιδή ξεκίνησε πάλι στις 10-11 του μήνα και συνεχίστηκε εντατικά το επόμενο διάστημα πλημμυρίζοντας τα εκκοκκιστήρια με σύσπορο βαμβάκι και δημιουργώντας το αδιαχώρητο στις εγκαταστάσεις τους. Στις 22 Οκτωβρίου είχε συγκομισθεί το 70-80% του πρώτου χεριού, με προβάδισμα της δυτικής πλευράς του νομού και ακολουθούσες την Φυλλίδα και την Βισαλτία. Στην δυτική πλευρά είχε αρχίσει η συγκομιδή και του δεύτερου χεριού. Στις 31  Οκτωβρίου που έβρεξε είχε ολοκληρωθεί σχεδόν (>95%), η συγκομιδή του πρώτου χεριού και σε ποσοστό 30 -40% του δεύτερου χεριού.

            Εξαιρετικά καλές οι στρεμματικές αποδόσεις σε όλες τις περιοχές, πλην των ξηρικών χωραφιών και των λίγων εξωχώραφων που δεν ποτίστηκαν επαρκώς στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου. Αναμένουμε αν τα στοιχεία προσκομίσεων επιβεβαιώσουν ότι πρόκειται για την καλύτερη χρονιά για τον νομό μας, από το 2001. Πολύ καλή και η ποιότητα του συγκομιζόμενου προϊόντος.

      3.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ – ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

             Διαρκής πρέπει να είναι, κάθε χρόνο, η μέριμνά μας για αύξηση του πληθυσμού των ωφελίμων εντόμων με την αποφυγή των άσκοπων και επιζήμιων ψεκασμών, αλλά και για τη μείωση του πληθυσμού του πράσινου σκουληκιού με άλλα μέσα.

            Το πράσινο σκουλήκι διαχειμάζει (περνάει το χειμώνα) στο στάδιο της νύμφης (κουκουλιού), μέσα σε στοές που ανοίγει στο έδαφος των βαμβακοχώραφων.

            Η πληθυσμιακή εξέλιξη του εντόμου κατά τη νέα καλλιεργητική περίοδο (άρα και οι προκαλούμενες ζημιές στις βαμβακοφυτείες), εξαρτάται από τον πληθυσμό της πρώτης γενιάς, δηλαδή από τον αριθμό των πεταλούδων που διαχείμασαν επιτυχώς και εξήλθαν από το έδαφος των βαμβακοφυτειών της προηγούμενης καλλιεργητικής περιόδου. Συνεπώς η πετυχημένη διαχείριση των εντόμων που διαχειμάζουν ως νύμφες μέσα στο έδαφος, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τον έλεγχο του εντόμου κατά τη νέα καλλιεργητική περίοδο. Δηλαδή, όσο μικρότερος είναι ο πληθυσμός που θα καταφέρει να διαχειμάσει, τόσο το καλύτερο θα είναι για την προστασία  των νέων βαμβακοφυτειών.

            Για το σκοπό αυτό κρίνεται απολύτως απαραίτητο να προβαίνουμε στις κατάλληλες καλλιεργητικές επεμβάσεις αμέσως μετά τη συγκομιδή στις βαμβακοφυτείες, ώστε να προκαλούμε ελαχιστοποίηση του αριθμού των επιτυχώς διαχειμαζόντων εντόμων.

            Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου, απαιτείται μετά την στελεχοκοπή όργωμα με υνιοφόρο αλέτρι σε βάθος 20 έως 25 εκατοστών, σε όλα τα χωράφια που καλλιεργήθηκαν με βαμβάκι ανεξαρτήτως της επόμενης καλλιέργειας του χωραφιού. Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνονται πλήρης αναστροφή του εδάφους και πλήρης ενσωμάτωση των θρυμματισμένων από τη στελεχοκοπή υπολειμμάτων των βαμβακοφύτων στο έδαφος, με τα παρακάτω αποτελέσματα:

            1. Άμεση καταστροφή των νυμφών.

            2. Έκθεση των νυμφών σε αντίξοες κλιματικές συνθήκες.

            3. Έκθεση των νυμφών σε αντίξοες εδαφικές συνθήκες (πχ  υδατικός κορεσμός του εδάφους σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες αυτού).

            4. Μεταφορά των νυμφών σε βάθη 20 έως 25 εκατοστά και καταστροφή των στοών εξόδου των πεταλούδων, με επακόλουθο μηχανική αδυναμία εξόδου των πεταλούδων στην επιφάνεια του εδάφους.

             Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η παραπάνω πρακτική του οργώματος αποτελεί έναν ουσιαστικό παράγοντα αποτροπής της ανάπτυξης ανθεκτικότητας του πράσινου σκουληκιού στα χρησιμοποιούμενα εντομοκτόνα, καθόσον διακόπτεται με μηχανικό τρόπο η μεταφορά ανθεκτικών εντόμων στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο.

            Η χρήση άλλων καλλιεργητικών πρακτικών όπως ρίπερ, καλλιεργητής, δισκοσβάρνα κ.α., αντί του οργώματος με υνιοφόρο αλέτρι, δεν επιτυγχάνουν αναστροφή του εδάφους και ως εκ τούτου δεν αποτελούν αποτελεσματικές μεθόδους ελέγχου του πράσινου σκουληκιού. Ενδεχόμενη αύξηση του κόστους καλλιέργειας, τουλάχιστον ισοσκελίζεται από τη μείωση του αριθμού των ψεκασμών με εντομοκτόνα που θα απαιτηθούν κατά την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Επιπλέον, με τον περιορισμό της χρήσης των εντομοκτόνων, προστατεύεται το περιβάλλον καθώς και η υγεία των ίδιων των καλλιεργητών.

   Επισημαίνουμε και μ΄ αυτή την ευκαιρία, ότι το όργωμα, όπως και όλες οι κατεργασίες του εδάφους, πρέπει να γίνονται όταν το χώμα βρίσκεται στο ρώγο του, για αποφυγή επιζήμιων επιπτώσεων στη δομή του εδάφους. Η ζημιά που προκαλείται στην δομή του εδάφους από κατεργασίες όταν το χώμα είναι πολύ υγρό, μπορεί να ακολουθεί την καλλιέργεια όλο το καλοκαίρι (καχεξία – κιτρινάδα, κακή ανάπτυξη των φυτών, κ.λ.π.).

Αναφέρουμε, τέλος, ότι στην Π.Ε. Σερρών το όργωμα των βαμβακοχώραφων μετά την συγκομιδή αποτελεί πάγια γενικευμένη πρακτική, που εφαρμόζεται απ΄ όλους τους καλλιεργητές. Είναι πολύ σπάνιες οι περιπτώσεις χωραφιών στα οποία δεν γίνεται όργωμα, αλλά κάποιου άλλου είδους κατεργασία.