Πώς αξιολογείτε τις νέες προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας; Τι επιδιώκει η γειτονική χώρα, μέχρι πού είναι αποφασισμένη, πιστεύετε, να φτάσει και ποια είναι απάντηση της Ελλάδας;

Δυστυχώς, η Τουρκία βρίσκεται σε φάση εθνικιστικού παροξυσμού. Η παράνομη τουρκική Νavtex συνιστά κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. Η Τουρκία εμμένει στην παραβατικότητα και περιφρονεί το Διεθνές Δίκαιο. Ο Ερντογάν επαναλαμβάνει τις ανυπόστατες θέσεις του για το Καστελλόριζο και τις θαλάσσιες ζώνες, προσπαθεί να «τεστάρει» τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης και επιχειρεί να αποθαρρύνει την Ελλάδα και την Αίγυπτο από τις διμερείς συζητήσεις για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών. Η Τουρκία θέλει να καταγραφούν όλες οι αναθεωρητικές διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα δεν αιφνιδιάζεται και έχει καταστήσει σαφές ότι δεν δέχεται παραβίαση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων από κανέναν. Οπως έπραξε τον Μάρτιο με την απόκρουση της ασύμμετρης απειλής του Ερντογάν στον Εβρο, το ίδιο θα ξαναπράξει, αν χρειαστεί. Κι αυτό το γνωρίζει καλά η Αγκυρα. Ο πρωθυπουργός ενημερώνει καθημερινά τους συμμάχους και εταίρους μας για τις απαράδεκτες τουρκικές προκλήσεις. Αλλωστε, η προσβλητική μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποκάλυψε ξεκάθαρα τον τρόπο με τον οποίο ο Τούρκος πρόεδρος αντιλαμβάνεται τις διεθνείς συμφωνίες και δεσμεύσεις.

Εν μέσω εντεινόμενης τουρκικής προκλητικότητας, ακούμε να γίνεται λόγος από κάποιες πλευρές για διάλογο με τη γειτονική χώρα. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο μέσα σε αυτές τις συνθήκες;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που σέβεται το Διεθνές Δίκαιο, επιθυμεί καλές σχέσεις με όλους τους γείτονες και θέλει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας. Ομως, σήμερα δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για διάλογο με την Τουρκία. Οσο ο Ερντογάν συντηρεί την ένταση και εκτοξεύει προκλητικές απειλές, δεν μπορεί να υπάρξει διάλογος. Και αν ο Τούρκος πρόεδρος ονειρεύεται ότι η Ελλάδα θα καθίσει στο τραπέζι υπό το καθεστώς απειλών, αυταπατάται.

Τι περιμένετε να περιλαμβάνει η λίστα κυρώσεων της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας ώστε να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας;

Χάρη στους χειρισμούς του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η Τουρκία βρίσκεται πλέον στο ραντάρ παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι εταίροι μας καταλαβαίνουν ότι ο Ερντογάν οραματίζεται να κυριαρχήσει στη Μεσόγειο. Εχει εμπλακεί στον πόλεμο στη Συρία, καταπατά τη συμφωνία του Βερολίνου για τη Λιβύη, παραβιάζει την κυπριακή ΑΟΖ, κινήσεις που τον καθιστούν περιφερειακό ταραξία. Το γεγονός ότι εξακολουθεί να κινείται σε αυτή την κατεύθυνση καθιστά την επιβολή κυρώσεων από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης μονόδρομο. Ο κ. Μπορέλ έχει εξουσιοδοτηθεί να καταρτίσει τη λίστα, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τομεακές κυρώσεις, όπως π.χ. στον τουρισμό, την αεροπορία, την τραπεζική αγορά και αλλού. Η ενεργοποίηση των κυρώσεων, οι οποίες θα έχουν οικονομικό αντίκτυπο, θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά της ίδιας της Τουρκίας.

Πώς πρέπει να επιδιωχθεί να διαμορφωθεί το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων;

Είναι στο χέρι της Τουρκίας να επιλέξει τι σχέση θέλει να έχει με την Ελλάδα και την Κύπρο και κατ’ επέκταση με την Ευρώπη. Οσο επιλέγει τον δρόμο την έντασης και της παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων σε κράτη-μέλη της Ε.Ε., τόσο δυσκολεύει τη θέση της. Πιστεύω πως η προοπτική της ένταξης στην Ε.Ε. είναι πια σε βαθύ κώμα. Το πιθανότερο σενάριο είναι να προχωρήσουμε σταδιακά σε μια ειδική εταιρική σχέση Ευρώπης – Τουρκίας που δεν θα περιορίζεται σε αυστηρά οικονομικό επίπεδο.

Τι σηματοδοτεί, πιστεύετε, σε σχέση με τη φυσιογνωμία και την πορεία της ίδιας της Τουρκίας, η απόφαση για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί; Η Ε.Ε. αλλά και συνολικά η διεθνής κοινότητα έχουν αντιδράσει, τελικά, με την αποφασιστικότητα που αναμέναμε στο ζήτημα αυτό;

Ο Ερντογάν έχει θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο αποκαθήλωσης του κεμαλισμού. Η απόφαση για την Αγία Σοφία είναι πρωτίστως προκλητική και προσβλητική όχι μόνο για εμάς τους χριστιανούς ορθοδόξους, αλλά για όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Η μετατροπή σε τζαμί στέλνει μήνυμα περιφρόνησης του δυτικού πολιτισμού και καταφέρνει καίριο πλήγμα στην κεμαλική αντιπολίτευση, που λειτουργεί ως θεματοφύλακας της κοσμικότητας. Στην ουσία, εργαλειοποιεί την Αγία Σοφία για να διεκδικήσει τον ρόλο του «πατέρα» του σουνιτικού Ισλάμ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η διεθνής κοινότητα καταδίκασαν σύσσωμες, έστω και συγκρατημένα, αυτή την προκλητική απόφαση. Το ψυχολογικό και πολιτικό χάσμα ανάμεσα στην Τουρκία και στον πολιτισμένο κόσμο βαθαίνει. Πλέον, κανείς διεθνής παίκτης δεν έχει το άλλοθι της άγνοιας. Ολοι αντιλαμβάνονται τους σχεδιασμούς της Αγκυρας και γι’ αυτό βλέπουμε ότι κινητοποιούνται.