Σημαντικά έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο που εκφράζουν πλέον την όλο και μεγαλύτερη ανησυχία τους για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Νέα έρευνα δείχνει πως υπάρχει αναμφισβήτητα μία αλλαγή στη συμπεριφορά των πολιτών, ως απάντηση στην πλανητική κρίση. Τώρα είναι η στιγμή για δράση, προτού η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη.

Η νέα παγκόσμια έρευνα πραγματοποιήθηκε από τη μονάδα ερευνών του Economist (Economist Intelligence Unit) για λογαριασμό του WWF, και δείχνει πως το ενδιαφέρον και η ανησυχία των πολιτών για τη φύση έχει αυξηθεί σημαντικά (+16%) τα τελευταία πέντε χρόνια. Συνεχίζει, μάλιστα, να αυξάνεται, καθώς ο κόσμος προσπαθεί να ανακάμψει από την πανδημία COVID-19. Τα στοιχεία δίνονται σήμερα στη δημοσιότητα, ενόψει της Διεθνούς Ημέρας Βιοποικιλότητας που έχει καθιερωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη στις 22 Μαΐου.

Πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο, ιδίως όμως στις αναδυόμενες οικονομίες, συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο την πλανητική κρίση, γεγονός που επηρεάζει τη συμπεριφορά τους. Πρόκειται για μία αυξανόμενη παγκόσμια τάση, την οποία το WWF αποκαλεί «οικολογική αφύπνιση» (eco-wakening). Προβληματισμένοι πολίτες και καταναλωτές εξωτερικεύουν την ανησυχία τους και απαιτούν δράση για την απώλεια της φύσης και της βιοποικιλότητας, με διάφορους τρόπους.

Ειδικότερα, η έκθεση με τίτλο «Μία οικολογική αφύπνιση: Μετρώντας την παγκόσμια ευαισθητοποίηση, την ενασχόληση και τη δράση για τη φύση» (“An Eco-wakening: Measuring global awareness, engagement and action for nature”), κάνει ιδιαίτερη αναφορά στον ψηφιακό ακτιβισμό. Τα στοιχεία δείχνουν πως οι αναφορές στο Twitterαυξήθηκαν κατά 65%, εντείνοντας την ανησυχία για το περιβάλλον παγκοσμίως, με τις αναφορές για τη φύση και τη βιοποικιλότητα να έχουν αυξηθεί από 30 εκατ. σε 50 εκατ. τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Influencers, celebrities, πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες, αλλά και μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί, έχουν μιλήσει δημοσίως για την ανάγκη προστασίας της φύσης, με τις αναρτήσεις τους στα social media να αγγίζουν συνολικά ένα κοινό σχεδόν 1 δισεκατομμυρίου ατόμων παγκοσμίως.   

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι οι καταναλωτές «ψηφίζουν» με τα κλικ τους στο Google, δείχνοντας αύξηση της δημοτικότητας των αναζητήσεων που σχετίζονται με τη φύση, κυρίως από την Ασία και τη Λατινική Αμερική, και συγκεκριμένα σε χώρες όπως η Ινδονησία (+53%) και η Ινδία (+190%). Επιπλέον, όλο και περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν την απώλεια της φύσης ως ένα σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα, με το ποσοστό να φτάνει το 96% για τους ερωτηθέντες στη Λατινική Αμερική – πρόκειται για το υψηλότερο σε σχέση με όλες τις άλλες περιοχές που μελετήθηκαν. Αυτή η αλλαγή στο δημόσιο αίσθημα αντικατοπτρίζει μια σκληρή πραγματικότητα, καθώς οι άνθρωποι στις αναδυόμενες οικονομίες είναι πιο πιθανό να βιώσουν τον καταστροφικό αντίκτυπο της απώλειας φύσης.

Κάνοντας ένα βήμα παραπάνω, πέρα από τις διαμαρτυρίες και τις εκστρατείες συλλογής υπογραφών, καταναλωτές σε όλο τον κόσμο αλλάζουν τώρα τη συμπεριφορά τους, τροποποιώντας για παράδειγμα τις αγοραστικές τους συνήθειες ώστε να ευθυγραμμιστούν με τις αξίες τους. Η έρευνα διαπίστωσε μια εντυπωσιακή αύξηση 71% στη δημοτικότητα των αναζητήσεων για βιώσιμα αγαθά από το 2016, αυξανόμενη σε χώρες υψηλού εισοδήματος, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Αυστραλία και ο Καναδάς. Ωστόσο, η τάση δεν περιορίζεται μόνο σε αυτές τις κοινωνίες, αλλά επίσης επιταχύνεται σε αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες, όπως για παράδειγμα στην Ινδονησία (+24%) και στον Ισημερινό (+120%). Όλη αυτή η πίεση αναγκάζει τις εταιρείες να ανταποκριθούν όσον αφορά στα βιώσιμα προϊόντα, ιδίως στους τομείς των καλλυντικών, των φαρμακευτικών προϊόντων, της μόδας και των τροφίμων.

Από το 2016, έχουν συγκεντρωθεί περισσότερες από 159 εκατομμύρια υπογραφές στο πλαίσιο εκστρατειών που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα. Παράλληλα, οι διαμαρτυρίες σε όλο τον κόσμο αυξάνονται σε συμμετοχή και συχνότητα, με τους συμμετέχοντες να απαιτούν ριζική δράση από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την προστασία του πλανήτη και των μελλοντικών γενεών.

Ωστόσο, παρά την εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα καταστροφής της, η φύση σπάνια βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας, παρόλο που η απώλειά της αποτελεί τεράστια απειλή για την παγκόσμια οικονομία και την υγεία μας.

«Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είναι ξεκάθαρα: η ανησυχία για τον αντίκτυπο που έχουμε στον φυσικό κόσμο αυξάνεται ραγδαία και ιδιαίτερα στις αναδυόμενες οικονομίες, όπου οι άνθρωποι βιώνουν πιο έντονα τις επιπτώσεις της αποψίλωσης, της μη βιώσιμης αλιείας, της εξαφάνισης ειδών και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων», τονίζει ο Marco Lambertini, Γενικός Διευθυντής του WWF International.

«Η επιστήμη και οι αριθμοί είναι ξεκάθαροι. Το δημόσιο αίσθημα είναι πλέον ξεκάθαρο. Αλλά και οι λύσεις είναι ξεκάθαρες. Η κοινωνία υποστηρίζει έναν μετασχηματισμό του οικονομικού και αναπτυξιακού μας μοντέλου προς ένα μοντέλο που επιτέλους εκτιμά την αξία της φύσης, τόσο ως ηθικό καθήκον απέναντι στη ζωή στη Γη, όσο και για τις σημαντικές υπηρεσίες που παρέχει στην οικονομία μας, την ευημερία, την υγεία και την ασφάλεια μας. Πρόκειται για μία πραγματικά ιστορική “οικολογική αφύπνιση” και μία ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον πλανήτη», προσθέτει.

Η απώλεια της φύσης συμβάλλει στην αύξηση του κινδύνου εμφάνισης πανδημιών, υπονομεύει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, ενώ απειλεί και τον βιοπορισμό μας. Εντός του 2021, οι πολιτικοί ηγέτες αναμένεται να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με το κλίμα και το περιβάλλον. Πρόκειται για μια σημαντική ευκαιρία προκειμένου να αντιστραφεί η απώλεια της βιοποικιλότητας και να διασφαλιστεί ένας «θετικός προς τη φύση» κόσμος αυτή τη δεκαετία, προς υποστήριξη της δράσης για το κλίμα και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.