Είναι πρωτοφανής η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να νομοθετήσει υποχρεωτικό εμβολιασμό συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων (ΕΜΑΚ, υγειονομικοί και μελλοντικά και άλλοι) έναντι της νόσου COVID – 19. Όπως πρωτοφανής είναι η έναρξη εμβολιασμών σε παιδιά ηλικίας 15-17 ετών και η ανακοίνωση Κικίλια για έναρξη εμβολιασμών σε παιδιά ηλικίας 12-15 ετών μέσα στον Αύγουστο. Η πρωτοτυπία αυτή της ελληνικής κυβέρνησης την κατατάσσει στην μειοψηφία των κυβερνήσεων παγκοσμίως που έχουν αποφασίσει κάτι τέτοιο.

Η COVID -19 είναι μια ιογενής λοίμωξη η οποία σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές παρουσιάζει υψηλή θνητότητα και νοσηρότητα σε άτομα ηλικίας > 65 ετών (τα οποία συνήθως έχουν και άλλες συνοδές νοσηρές καταστάσεις). Τα υπάρχοντα εμβόλια έναντι της COVID -19 παρουσιάζουν μέχρι στιγμής μία μειούμενη αποτελεσματικότητα λόγω τον πολλών μεταλλάξεων του ιού σε σύντομο χρονικό διάστημα και λόγω περιορισμένης χρονικής τους δράσης (κατασκευαστική αδυναμία). Οι μέχρι τώρα καταγεγραμμένες άμεσες παρενέργειες δημιουργούν πολλά ερωτηματικά. Υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν ότι η συγκεκριμένη πρωτεΐνη (ακίδα) είναι νοσογόνο τμήμα του κορονοϊού με ανοσολογική δράση στο ανθρώπινο σώμα γεγονός που αποτελεί εξαίρεση ως προς τα γνωστά εμβόλια που χρησιμοποιούν μη παθογόνα τμήματα των μικροοργανισμών, παράλληλα δε υπάρχει παντελής έλλειψη μακροπρόθεσμων στοιχείων που σχετίζονται με την ασφάλεια των παρεχόμενων εμβολίων. Δημιουργείται λοιπόν ερώτημα εάν οι παρενέργειές τους παραμένουν εντός των στατιστικά αποδεκτών ορίων (πρώτο ερώτημα). Δυστυχώς τα εμβόλια αυτά δεν προφυλάσσουν τον εμβολιασμένο από νέα λοίμωξη, ούτε από το να γίνει ο εμβολιασμένος φορέας και να μεταδώσει τον ιό. Έτσι το αν και κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί τείχος ανοσίας (δεύτερο ερώτημα) είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό και σε καμία περίπτωση βεβαιότητα.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω είναι αδύνατο να κατανοηθεί η επιχειρηματολογία υπέρ του υποχρεωτικού εμβολιασμού οποιουδήποτε ατόμου. Επικρατέστερη είναι η άποψη της διεξοδικής ενημέρωσης του ατόμου από τα αρμόδια όργανα (επαγγελματίες υγείας) και η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του.

Τα εμβόλια αυτά δεν είναι πλήρως ασφαλή, αλλά έχουν στατιστικώς αποδεκτά, βραχυπρόθεσμα δεδομένα ασφάλειας. Η αδειοδότηση από τους ελεγκτικούς φορείς (FDA, EMA) έχει γίνει κατ’ εξαίρεση των μέχρι τώρα ισχυόντων κανόνων λόγω της υγειονομικής κρίσης. Και δεν αναλαμβάνεται καμία ευθύνη για οποιεσδήποτε παρενέργειες από μέρους τους (υπάρχουν σοβαρά δημοσιεύματα για πιθανές μεσο-μακροπρόθεσμες παρενέργειες).

Όσον αφορά τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, oι εργαζόμενοι < 40 ετών έχουν πολύ μικρή πιθανότητα σοβαρής νόσησης ή θανάτου από τον ιό, ενώ εμβολιαζόμενοι έχουν μια πολύ μικρή πιθανότητα βραχυπρόθεσμων σοβαρών παρενεργειών και μια άγνωστη πιθανότητα μακροπρόθεσμων παρενεργειών. Η στατιστική για την ομάδα αυτή συνηγορεί κατά του εμβολιασμού (μικρότερη συνολική πιθανότητα οποιασδήποτε βλάβης υγείας). Οι εργαζόμενοι > 40 και < 65 ετών έχουν διαφορετική πιθανότητα βαριάς νόσησης ή θανάτου από COVID – 19 ανάλογα με την ηλικία τους και τα συνοδά νοσήματα, ενώ εμβολιαζόμενοι έχουν μια πολύ μικρή πιθανότητα βραχυπρόθεσμων σοβαρών παρενεργειών και μια άγνωστη πιθανότητα μακροπρόθεσμων παρενεργειών. Δεδομένου ότι τουλάχιστον ένας παράγοντας σε αυτή την σύγκριση είναι άγνωστος (πιθανότητα μακροπρόθεσμων παρενεργειών) δεν μπορεί να ειπωθεί τι συμφέρει περισσότερο για την πλειοψηφία αυτού του πληθυσμού ως οριζόντιο μέτρο (υποχρεωτικός εμβολιασμός όλων) αλλά πρέπει να εξεταστεί εξατομικευμένα. Ο ισχυρισμός του οριζόντιου υποχρεωτικού εμβολιασμού για την προστασία των ευπαθών ομάδων είναι επιστημονικά αστήρικτος. Δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα μέχρι στιγμής που να έχει συγκρίνει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού από εμβολιασμένους εργαζόμενους που τηρούν τα μέτρα προστασίας και μη εμβολιασμένους εργαζόμενους που επίσης τηρούν τα μέτρα προστασίας.

Από τη στιγμή που τα υπάρχοντα εμβόλια δεν προστατεύουν από την μετάδοση του ιού δεν μπορούν ακόμα και με καθολικό εμβολιασμό να χτίσουν τείχος ανοσίας. Όπως και με άλλους εποχικούς ιούς, οι οποίοι τείνουν να μεταλλάσσονται, η ύπαρξη ανοσίας της αγέλης δεν είναι δυνατή, όπως ισχύει και με την περίπτωση της εποχικής γρίπης. Τέλος είναι γνωστό ότι ο μαζικός εμβολιασμός σε περιόδους κορύφωσης μιας ιογενούς επιδημίας ενεργεί από μόνος του επηρεάζοντας την εξέλιξη του ιού μέσω ανάδειξης νέων μεταλλάξεων οι οποίες μπορούν να «ξεφύγουν» από την ανοσία αγέλης και να εξαπλωθούν ευκολότερα.

Η θεωρία του υποχρεωτικού εμβολιασμού για το κοινό καλό ανοίγει τον ασκό του Αιώλου της ιατρικής ηθικής. Ακόμη και αν αποδεχτούμε ότι πετυχαίνουμε το τείχος ανοσίας μέσω των εμβολιασμών, τότε υποχρεώνουμε το σύνολο του πληθυσμού να εμβολιαστεί, που σημαίνει ότι υποχρεώνουμε έναν πληθυσμό να εμβολιαστεί εναντίον ενός νοσήματος που, για παράδειγμα σε όσους είναι < 40 ετών, έχει εξαιρετικά χαμηλή πιθανότητα βαριάς νόσησης ή θνητότητας για να προφυλαχθούν οι > 65 ετών με ή χωρίς συνοδά νοσήματα που έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα βαριάς νόσησης ή θανάτου. Κάτι που μπορούμε να πετύχουμε απλά με τον εμβολιασμό όσων είναι > 65 ετών με ή χωρίς συνοδά νοσήματα και φυσικά δεν λαμβάνουμε υπόψη την πιθανότητα των μακροχρόνιων παρενεργειών των εμβολίων η οποία δεν είναι μηδέν ούτε πολύ χαμηλή, είναι άγνωστη. Καμία σοβαρή επιστημονική ή πολιτική αρχή δεν θα επιχειρηματολογούσε τόσο ασυλόγιστα υπέρ ενός υποχρεωτικού εμβολιασμού με άγνωστες μελλοντικές ανεπιθύμητες επιπτώσεις.

Οι κοινωνίες θα πρέπει να επιλέξουν τον λιγότερο βλαπτικό τρόπο για να αντιμετωπίσουν την επείγουσα ανάγκη. Τα μέτρα που θα ληφθούν σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να είναι αναλογικά και σχεδιασμένα για να αντιμετωπίσουν ξεκάθαρους και ρεαλιστικούς στόχους και όχι οριζόντια. Είναι κοινή αντίληψη πλέον ότι η επιδίωξη του υποχρεωτικού εμβολιασμού δεν πληροί κανένα από τα παραπάνω κριτήρια.

Κύριοι Μητσοτάκη, Κικίλια και λοιποί εμπειρογνώμονες και δημοσιογράφοι πως τολμάτε να αναλάβετε ευθύνες για τετελεσμένα που δεν ξέρει κανείς ποια θα είναι; Νομίζετε ότι το ακαταδίωκτο που ψηφίσατε θα σας γλυτώσει;