του Δημήτριου Βόγγολη, Υποστράτηγου ε.α., Συντονιστή για το Ελληνικό Διδασκαλείο ΙΗΑ – ΟΔΕΓ, μέλους του ΙΗΑ

Τελικώς δεν θα χρησιμεύσει σε πολλούς το επονομαζόμενο «Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας» που παρουσίασε  η Ακαδημία Αθηνών. 

Δεν είναι μόνο τα 48 ευρώ που πρέπει να δώσει κάποιος για να το αποκτήσει (για κάποιους το ποσό είναι ένα βδομαδιάτικο δουλειάς), αλλά και το βάρος του: ζυγίζει –ζωή να ’χει– 3,65 κιλά, «όσο ένα νεογέννητο βρέφος» όπως περηφανεύτηκε κατά τη συνέντευξη Tύπου ένας ακαδημαϊκός. 

Το ερώτημα είναι: σε μια εποχή διαρκούς κινητικότητας, ποιος θα κουβαλάει ένα «μωρό» 3,65 κιλών μαζί του για να δει την ορθή γραφή της λέξης «μπουζουκλερί»; Και ποιος θα μπει στη χρονοβόρο διαδικασία να ψάχνει μπρος πίσω τις σελίδες για να δει αν το «αβγό» γράφεται «αυγό» και αντιστρόφως; Σίγουρα όχι οι νέοι, οι οποίοι για λόγους ευκολίας –για να μην αλλάζουν σετ χαρακτήρων στα ηλεκτρονικά τους μηχανάκια– το γράφουν «αvgo» και ξεμπερδεύουν.

Τζάμπα, λοιπόν, πάνε τα δέκα χρόνια των ερευνητών που κόπιασαν για το εν λόγω μη-«Χρηστικό Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας». Δεν θα τρέξουν πολλοί να το αγοράσουν και πολλοί λιγότεροι θα ανατρέξουν για το συμβουλευτούν. Η χρηστικότητά του μάλλον θα περιοριστεί να κοσμεί τα ράφια που έχουν πίσω τους διάφοροι υπουργοί, αυτά που βαφτίζουν βιβλιοθήκες αφού τοποθετούν ανάκατα τα βιβλία που διάφοροι κατά καιρούς τούς στέλνουν.

Τα πράγματα, βεβαίως, θα ήταν διαφορετικά αν 120.000 λήμματα του λεξικού ήταν ηλεκτρονικά και ελεύθερα διαθέσιμα στο Διαδίκτυο. Έτσι θα μεγιστοποιούνταν οι πιθανότητες να το συμβουλευτούν οι νέοι, αυξάνοντας εκθετικά τη χρηστικότητά του. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και ζήτημα καλής και δίκαιης χρήσης των φόρων που πληρώνουν οι Ελληνες πολίτες. Το μεγαλύτερο μέρος του ενός εκατομμυρίου (ίσως και το σύνολο του ποσού) που ξοδεύτηκε για τη σύνταξη του εν λόγω λεξικού, συν τα έξοδα εκτύπωσης από το Εθνικό Τυπογραφείο, είναι λεφτά των φορολογουμένων.

Η ίδια η Ακαδημία χρηματοδοτείται από εμάς. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, «η επιχορήγηση προς την Ακαδημία Αθηνών για την κάλυψη των λειτουργικών της δαπανών [έφτανε] στο ποσό των 1.800.000 ευρώ… Παράλληλα, η Ακαδημία Αθηνών χρηματοδοτείται και από τον προϋπολογισμό των Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΕΠΘ» («Καθημερινή» 26.5.2010).

Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν κι άλλες χώρες στις οποίες οι φορολογούμενοι χρηματοδοτούν τη δημιουργία ενός πνευματικού έργου και μετά πρέπει να πληρώσουν και πάλι για να αποκτήσουν κάποιο αντίγραφό του. Στη «νεοφιλελεύθερη» –όπως συνηθίζουμε να λέμε– Αμερική, όλα τα πορίσματα και όλη η πληροφορία των κρατικά χρηματοδοτούμενων οργανισμών είναι ελεύθερα διαθέσιμα στο Διαδίκτυο.

Αντιθέτως, στην Ελλάδα υπάρχει τεράστιος πλούτος –γνώση την οποία δεν μπορεί να προσεγγίσει κανείς– καταχωνιασμένος σε σκονισμένα ερμάρια βιβλιοθηκών. Δεκάδες χρηματοδοτούμενα ερευνητικά κέντρα παράγουν μελέτες που τυπώνονται σε λίγα αντίτυπα και μετά χάνονται από τη δημόσια σφαίρα. Κάποιος ερευνητής που μπορεί να τα χρειαστεί θα πρέπει να γίνει ντετέκτιβ για να τα ανακαλύψει.

Αυτή, δυστυχώς, θα είναι και η μοίρα του «Χρηστικού Λεξικού». Μετά τα 15 λεπτά δημοσιότητας που απόλαυσε η Ακαδημία, θα γίνει ένα άχρηστο λεξικό. Εκτός αν βγει στο Διαδίκτυο και το χρησιμοποιήσουν αυτοί που το χρειάζονται περισσότερο. Τα νέα παιδιά…