Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το συνέδριο της Ρόδου θα είναι ένα ιστορικό συνέδριο. Ο λόγος είναι απλός. Η χρονική και πολιτική συγκυρία το ταυτίζει με τη διαμόρφωση του νέου μεταρρυθμιστικού πλαισίου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στη πατρίδα μας.

Δεκατέσσερα χρόνια μετά τον Καλλικράτη, όλες οι πλευρές διαθέτουμε πλέον την εμπειρία αλλά και την ωριμότητα να κάνουμε το μεγάλο άλμα προς μία Τοπική Αυτοδιοίκηση ευρωπαϊκού χαρακτήρα.
Ως αυτοδιοικητικοί ζούμε καθημερινά στο πετσί μας τα θετικά και τα αρνητικά του Καλλικράτη, ο οποίος νομοθετήθηκε το 2010 με στόχο, δυστυχώς, την περιστολή δαπανών και όχι την ανάπτυξη του θεσμού της αυτοδιοίκησης, ενώ το 2018 νοθεύτηκε με τον Κλεισθένη, μία περιορισμένη αλλά καταστροφική νομοθετική αλλαγή, με τις συνέπειες που όλοι γνωρίζουμε.

Τώρα λοιπόν είναι η μεγάλη στιγμή για να διαμορφωθεί μία νέα Χάρτα της Αυτοδιοίκησης ως μοχλός θεσμικού εκσυγχρονισμού του Κράτους. Είναι η μεγάλη ευκαιρία για να τεθούν οι δήμοι στο επίκεντρο του συστήματος διακυβέρνησης της χώρας, με τρόπο θετικό αφενός και διακριτό της κεντρικής διοίκησης και των πολιτικών που αυτή ασκεί, αφετέρου δε απόλυτα υποστηρικτικό της λειτουργίας και της ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών.

 
Είναι καιρός να φύγουμε από τη βαλκανοποίηση της αυτοδιοίκησης και να πάμε σε μία αυτοδιοίκηση σύγχρονη, αναπτυξιακή, δημοκρατική και ευρωπαϊκή.

Ούτως ή άλλως το άρθρο 102 του Συντάγματος προβλέπει τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, αλλά και τη δικαιοδοσία στις τοπικές υποθέσεις. Άρα ο συνταγματικός νομοθέτης τόλμησε, είναι η ώρα να τολμήσει και η εκτελεστική εξουσία να εμπιστευτεί την αυτοδιοίκηση και να της παρέχει στην πράξη όσα προβλέπει το Σύνταγμα.

Αυτό σημαίνει να της αποδοθούν ουσιαστικές αρμοδιότητες αλλά, μαζί, και οι αναγκαίοι πόροι. Όχι μόνο αρμοδιότητες χωρίς κονδύλια και χωρίς προσωπικό.

Αυτό σημαίνει να περάσουμε από την επιδοματική πολιτική προς τους δήμους σε ένα σύστημα οικονομικής αυτοτέλειας και συμμετοχής στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας.

Αυτό σημαίνει να αναγνωριστεί ο κοινωνικός ρόλος της αυτοδιοίκησης στις τοπικές κοινωνίες και να έχουμε εμβάθυνση στην πράξη. Ούτως ή άλλως η αυτοδιοίκηση είναι το «καλώδιο» που μεταφέρει την... ενέργεια της κεντρικής διοίκησης στις τοπικές κοινωνίες αλλά και το... ρεύμα των τοπικών κοινωνιών στην κεντρική διοίκηση. Από τη μια τις ανάγκες και από την άλλη τις πολιτικές.

Όλα αυτά είναι σκέψεις που έχουν διαμορφωθεί στην πορεία των χρόνων μέσα από την εμπειρία της καθημερινότητας και έχουν ωριμάσει στο σύνολο των αυτοδιοικητικών, ανεξάρτητα σε ποια πολιτική παράταξη ανήκει ο καθένας.

Είναι η ώρα της Πολιτείας να εμπιστευτεί την αυτοδιοίκηση και τους ανθρώπους της, να μην επιτρέψει μικροφιλοδοξίες και μικροκομματικές αντιλήψεις να μπουν εμπόδιο σε μια ιστορική καμπή. Ούτως ή άλλως, αν πράγματι θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά, πρέπει να κάνουμε βήματα μπροστά: μικρά, μεγάλα ή άλματα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι με σημειωτόν μόνο στάσιμοι μπορούμε να μείνουμε.