Με αφορμή το θέμα της πρώτης ανοικτής εκδήλωση που διοργανώνει η ΥΠΕΡΒΑΣΗ (Σάββατο 09/02/2013, 20:15, Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών), το οποίο σχετίζεται απόλυτα με το βαθύτερο χαρακτήρα της πολιτικής κρίσης στη χώρα, αλλά και στην Ευρώπη, επέλεξα να συμβάλλω στο σχετικό δημόσιο διάλογο δείχνοντας μια βασική πτυχή του.^[1]

Η μανία των νεοφιλελεύθερων εναντίων του αστικού κράτους και της αστικής δημοκρατίας προκύπτει βασικά από δύο αιτίες:

1η: Καθώς το κεφάλαιο έχει διεθνοποιηθεί σχεδόν πλήρως, καταργούνται οι προϋπάρχοντες δεσμοί με τις αστικές, εθνικές, κρατικές υποστάσεις. Σε αυτή τη νέα φάση εξέλιξης του συστήματος, η εθνική προστατευτική πολιτική έχει πολύ λιγότερη πλέον σημασία για τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα. Αντίστοιχα, πολύ λιγότερο χρήσιμη είναι η δημοκρατική νομιμοποίησή της, κατάλοιπο του ιστορικού συμβιβασμού μεταξύ του λαού και της πεφωτισμένης αστικής τάξης κατά τις πρώιμες αστικές επαναστάσεις.

2η: Ως εκ τούτου, ο νεοφιλελευθερισμός διευκολύνεται να αναπτύξει τον αντικρατικό παροξυσμό του, που ούτως ή άλλως καθίσταται απαραίτητος δεδομένων των προβλημάτων της πιστωτικής επέκτασης της προηγούμενης περιόδου (συσσώρευση χρεών, υπερφίαλος και αναποτελεσματικός δημόσιος τομέας, crowding out, περιορισμοί της «ελευθερίας» της αγοράς κλπ). Απώτερος όμως στόχος δεν είναι άλλος από το άνοιγμα διεξόδων από την τρέχουσα συστημική  κρίση.  Καθώς η γεωγραφική και η πιστωτική επέκταση έχουν φτάσει στα όριά τους και ενώ η τεχνολογική εξέλιξη μειώνει το οριακό κόστος αποδομώντας τον εμπορευματικό χαρακτήρα της παραγωγής, η μόνη διέξοδος είναι «η ανακουφιστική αυτο-καταστροφή των μέσων παραγωγής», αφού βεβαίως υποστεί το απαραίτητο λίφτινγκ, καθότι οι πρόσφατες ιστορικές εμπειρίες σε συνδυασμό με την ιλιγγιώδη εξέλιξη των στρατιωτικών εξοπλισμών, επιβάλλουν μεγαλύτερη προσοχή… Ο νεοφιλελευθερισμός επιδιώκει απλώς να ανοίξει νέες προοπτικές ανταποδοτικής επανεπένδυσης του διεθνούς υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου, που έχει όμως κακομάθει από τα υπερκέρδη της χρηματοπιστωτικής σπέκουλας: θυσιάζει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), απορυθμίζει τις ίδιες τις αστικές «δικλίδες ασφαλείας» και καταργεί τις δομές του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους επιδιώκοντας ένα νέο "el-Dorado".

Στην προσπάθειά της να απαλλαχθεί από το δημοκρατικό, κρατικό βαρίδιο, η σύγχρονη, αστική απολογητική έκφραση ταλαντεύεται μεταξύ ενός ιδιαίτερου κοσμοπολιτισμού και της ιστορικά επαναλαμβανόμενης αδυναμίας της να φλερτάρει,  έστω κρυφά προς το παρόν, με την ακροδεξιά και το φασισμό.

Αφενός, καθώς η ίδια η τάση ανάπτυξης του καπιταλισμού ακυρώνει την κρατική δομή στην οποία στηρίχθηκε, δηλαδή το έθνος-κράτος, είναι αναγκαίο να προταχθεί μια άλλη ταυτότητα, αποπροσανατολίζοντας από τις πραγματικές ανισσοροπίες και από τα, τραγικά πλέον, αδιέξοδα που δημιουργεί το σύστημα. Όσο απαραίτητη ήταν η έννοια του έθνους για την ανάπτυξη του αστικού κράτους, το ίδιο απαραίτητη είναι σήμερα η ταυτότητα της «Δύσης» ή του νεοφιλελεύθερου κοσμοπολιτισμού,[2] ως βάση συγκρότησης μιας υπερεθνικής κρατικής εξουσίας στη βάση της υποτιθέμενης επιστημονικής αυθεντίας του κοινωνικοοικονομικού νεοκλασικισμού.

Την ίδια στιγμή, η σύγχρονη, αστική απολογητική έκφραση κλείνει το μάτι, ή στην καλύτερη περίπτωση κλείνει τα μάτια… απέναντι στον επανεμφανιζόμενο φασισμό θεωρώντας ότι πρόκειται για το «συστημικό μαντρόσκυλο» που θα ελέγξει, θα ποδηγετήσει τη λαϊκή αντίδραση και θα αποτρέψει τους πολιτικούς αντιπάλους της από την εξουσία.

Βεβαίως, αυτές οι τακτικές, οι οποίες, ας σημειωθεί, δεν είναι η πρώτη φορά που ακολουθούνται ανοήτως, κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε αντιδημοκρατική εκτροπή. Είναι συνεπώς ιδιαιτέρως σημαντικό να ανοίξουμε επιτέλους έναν ειλικρινή διάλογο για τη δημοκρατική νομιμοποίηση της εξουσίας, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για την αυτονομία των περιφερειών και των τοπικών κοινωνιών, αλλά και την απαραίτητη οικονομική συνεργασία, την ισόρροπη παραγωγική ανάπτυξη, αντιστεκόμενοι στην προκλητική κερδοσκοπία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να προλάβουμε να δώσουμε πραγματική, προοδευτική, εναλλακτική διέξοδο στην κρίση του συστήματος, πριν τα κάθε λογής «μαντρόσκυλα» ξεφύγουν από τον έλεγχο των αφεντικών τους.